Przegląd mediów 14-20 grudnia 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 14-20 grudnia 2015 r.:

Defence24 - Oficjalna inauguracja polsko - litewskiego mostu energetycznego

W poniedziałek, 14 grudnia, odbyła się oficjalna inauguracja projektu ‪‎LitPolLink‬ - polsko-litewskiego mostu energetycznego. Dzięki realizacji tej inwestycji domknięty zostanie tzw. "Baltic Ring" - system połączeń energetycznych wokół Morza Bałtyckiego. "Inwestycja jest częściowo finansowana przez Unię Europejską. Łączna wielkość nakładów poniesionych po stronie polskiej na realizację projektu budowy mostu elektroenergetycznego to ok. 1,8 mld złotych, z czego dofinansowanie unijne wynosi ok. 868 mln zł" - przypomina portal Energetyka24.

Kurier Wileński - Litwa zintegrowała się z sieciami energetycznymi Europy Zachodniej

O ceremonii otwarcia LitPolLink‬ oraz ‪NordBalt‬ (połączenie elektroenergetyczne Litwy ze Szwecją) pisze również "Kurier Wileński". Uroczystość miała miejsce w Pałacu Władców, uczestniczyli w niej prezydent Dalia Grybauskaitė, premier Algirdas Butkevičius, minister energetyki Rokas Masiulis ze strony litewskiej wicepremier Mateusz Morawiecki, minister energetyki Krzysztof Tchórzewski ze strony polskiej, a także premier Łotwy Laimdota Straujuma, premier Estonii Taavi Roivas, minister energetyki Szwecji Ibrahim Baylan oraz dyrektorzy spółek z Litwy, Polski i Szwecji, które realizowały projekt.

Wilnoteka - Wicepremier polskiego rządu spotkał się z przedstawicielami społeczności polskiej

Wicepremier Mateusz Morawiecki, który gościł w Wilnie z okazji oficjalnej inauguracji projektu ‪LitPolLink‬ spotkał się także z przedstawicielami społeczności polskiej na Litwie: liderem AWPL Waldemarem Tomaszewskim oraz sygnatariuszem Aktu Niepodległości Litwy mec. Czesławem Okińczycem. W spotkaniu uczestniczyli również ambasador RP w Wilnie Jarosław Czubiński oraz sekretarz stanu w MSZ odpowiedzialny m. in. za politykę polonijną, Jan Dziedziczak.

Tygodnik Powszechny - Dodatek: Mikalojus Konstantinas Čiurlionis

W numerze 50 "Tygodnika Powszechnego" ukazał się specjalny dodatek poświęcony twórczości wybitnego litewskiego malarza i kompozytora Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa (1875-1911). Towarzyszy on wystawie "Čiurlionis. Litewska opowieść", którą można do 31 stycznia 2016 r. oglądać w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie. W dodatku znalazły się eseje i artykuły na temat osoby Čiurlionisa i jego dzieł, a wśród autorów m. in. litewski eseista Tomas Venclova, muzykolog Marcin Gmys, historyk sztuki Wiesław Juszczak i krytyk Piotr Kosiewski, a także wywiad z kuratorką wystawy Natalią Żak.

Rzeczpospolita - Troska o szkoły. Litwini kokietują Polaków

W ubiegły czwartek litewski Sejm przyjął rezolucję w sprawie szkół mniejszości narodowych. W rezolucji posłowie stwierdzają, że Litwa w dalszym ciągu będzie zapewniać mniejszościom warunki do nauki w szkołach. Inicjatorem uchwały był przedstawiciel Liberałów i były minister edukacji Gintaras Steponavičius. O szczegółach tej inicjatywy pisze w "Rzeczpospolitej" Jerzy Haszczyński. "Stepanavičiusa z pewnością można krytykować za wiele rzeczy, jak chociażby za nowelizację ustawy o oświacie, jednak intencje i wymowa rezolucji były słuszne" - tak sprawę komentuje w artykule dziennikarz portalu Radio Znad Wilii Antoni Radczenko.

Przegląd mediów 7-13 grudnia 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 7-13 grudnia 2015 r.:

Ośrodek Studiów Wschodnich - Między kontynuacją a adaptacją: polityka bezpieczeństwa i siły zbrojne państw bałtyckich

W najnowszej analizie Ośrodka Studiów Wschodnich dotyczącej polityki bezpieczeństwa krajów bałtyckich Piotr Szymański pisze o działaniach podjętych przez władze tych krajów w reakcji na wzrost zagrożeń w regionie (przede wszystkim na aneksję Krymu i zwiększenie rosyjskiej aktywności militarnej): "Zmiany w polityce bezpieczeństwa i siłach zbrojnych Litwy, Łotwy i Estonii obejmują m.in. podniesienie wydatków obronnych, wzrost liczby żołnierzy i członków ochotniczych formacji obrony terytorialnej, przyspieszenie programów modernizacyjnych, a w przypadku Litwy wznowienie poboru".

Gazeta Wyborcza - Kraków był dla Litwinów bramą na Zachód

Dziennikarz Gazety Wyborczej Kraków Łukasz Grzesiczak wybrał się na spacer litewskimi śladami w Krakowie. Na trasie spaceru znalazły się tak znane punkty topograficzne Krakowa jak pomniki: Grunwaldzki czy Mickiewicza, Jama Michalika czy krypta na Skałce. Plan spaceru opracował badacz kultury litewskiej i jej popularyzator w Polsce dr Kamil Pecela (Wydział Polonistyki UJ). Pomysł spaceru powstał w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie przy okazji wystawy twórczości Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa "Litewska opowieść". Celem wydarzeń towarzyszących wystawie jest m. in. "promocja wydarzeń i postaci związanych z litewską kulturą, które w Krakowie są słabo znane, a często zapomniane".

Kurier Wileński - Ks. Tadeusz Krahel: "Utrzymać wiarę i polskość"

Ks. dr Tadeusz Krahel jest historykiem Kościoła, w szczególności zajmuje się historią Archidiecezji Wileńskiej, z którą sam jest związany. Dziejom Archidiecezji i katolicyzmu na Wileńszczyźnie poświęcił szereg książek i publikacji. Obecnie ks. dr Krahel pracuje nad książką poświęconą martyrologii duchowieństwa wileńskiej w czasie II wojny światowej. "Pozostało mi jeszcze sporo pracy. Jest to temat trudny do opracowania, gdyż dotyczy bardzo dużego obszaru, od Puszczy Białowieskiej na południu po rzekę Dźwinę na północy, znajdującego się w granicach trzech państw — Białorusi, Litwy i Polski. Archidiecezja Wileńska była największą diecezją w przedwojennej Polsce. Starałem się odwiedzić jak najwięcej parafii, aby z rozmów z ludźmi, z wywiadów z księżmi, zebrać jak najwięcej informacji o wojennych losach księży" - mówi ks. Krahel w rozmowie z Kurierem Wileńskim.

Polskie Radio Dwójka - Cmentarz Na Rossie. "Lekcje polskiej historii"

Tematem audycji "Przestrzenie kultury" (z cyklu "Mikrokosmosy") na antenie Programu 2 Polskiego Radia z 29 listopada był Cmentarz na Rossie. Na tej najbardziej znanej wileńskiej nekropolii spoczywają m. in. weterani powstania styczniowego, żołnierze polegli w latach 1918-1919 czy żołnierze Armii Krajowej. Najczęściej odwiedzanym miejscem na cmentarzu jest Mauzoleum Matki i Serca Syna, gdzie złożone zostało serce Marszałka Józefa Piłsudskiego. O opiece nad wileńskim cmentarzem opowiada w audycji Alicja Klimaszewska, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą.

Narodowy Instytut Dziedzictwa - Departament Dziedzictwa Kulturowego w Ministerstwie Kultury Republiki Litewskiej i Narodowy Instytut Dziedzictwa - prozumienie o współpracy

W ubiegły czwartek, 10 grudnia, w siedzibie Narodowego Instytutu Dziedzictwa podpisane zostało porozumienie o współpracy pomiędzy Departamentem Dziedzictwa Kulturowego w Ministerstwie Kultury Litwy a Narodowym Instytutem Dziedzictwa. W ramach porozumienia Strony deklarują wolę współpracy w różnych obszarach związanych z ochroną obiektów dziedzictwa kulturowego znajdujących się na terytoriach obydwu Państw, związanych z ich wspólną historią i kulturą. Poza uroczystością podpisania porozumienia o współpracy przedstawiciele strony litewskiej mieli okazję zwiedzić Łazienki Królewskie oraz odwiedzić Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.

Program Bałtycki Radia Wnet - Dymisja rządu na Łotwie. Czy mieszkańcy Wilna czują się bezpiecznie? Konferencja o prawach językowych mniejszości narodowych

Gośćmi grudniowego Programu Bałtyckiego Radia Wnet byli: red. Małgorzata Kozicz z Radia Znad Wilii oraz dr Elżbieta Kuzborska ze Stowarzyszenia Naukowców Polaków Litwy. Tematem rozmowy z pierwszym gościem były spory między prezydent Litwy a szefem rządu i ministrem spraw wewnętrznych na tle incydentu z pościgiem policji za uzbrojonym mężczyzną po ulicach Wilna. Rozmowa z Elżbietą Kuzborską była z kolei poświęcona konferencji o prawach językowych mniejszości narodowych zorganizowana przez SNPL.

Przegląd mediów 23 listopada-6 grudnia 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 23 listopada-6 grudnia 2015 r.:

Gazeta Wyborcza - Więcej ciekawości niż nieufności

Nakładem Wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej ukazała się książka Piotra Kępińskiego i Herkusa Kunčiusa "Rozmowa Litwina z Polakiem": to zapis rozmowy dwóch literatów średniego pokolenia. Książka powstała w Wilnie w 2014 r. O książce opowiada Piotr Kępiński w wywiadzie z Łukaszem Grzesiczakiem w "Gazecie Wyborczej": "Chcieliśmy, żeby 'Rozmowa Litwina z Polakiem' była przede wszystkim opowieścią o nas samych. A dopiero na drugim planie o literaturze, muzyce, historii i polityce. Chcieliśmy udowodnić, że Litwin i Polak nie muszą w codziennej dyskusji wykłócać się o Żeligowskiego czy Piłsudskiego albo o prawa mniejszości polskiej na Wileńszczyźnie".

Przegląd Bałtycki - "Balticum" Kwartalnika Herito - recenzja numeru poświęconego regionowi bałtyckiemu

O nowym numerze kwartalnika "Herito", który ukazał się niedawno, poświęconym regionowi Morza Bałtyckiego pisze na portalu Przegląd Bałtycki Kazimierz Popławski: "Numer 20 Kwartalnika Herito, pt. 'Balticum', jest jedną z nielicznych (a może jedyną?) monografii, które tak szeroko i wieloaspektowo przybliżają zagadnienie tożsamości i wspólnoty regionu bałtyckiego. Czytelnik znajdzie w numerze szereg tropów, gdzie szukać podstaw poczucia wspólnoty, na jakim fundamencie może ona się wytworzyć i rozwijać. Co więcej 'Balticum' wychodzi poza rozważania czysto historyczne i polityczne łącząc teraźniejszość z często wcześniej niedostrzeganymi elementami spajającymi kultury nadbałtyckich państw".

Kurier Wileński - Na konferencji międzynarodowej o prawach językowych mniejszości narodowych

Konferencję "Pomiędzy integracją a wyłączeniem: prawa językowe mniejszości narodowych w Europie" zorganizowaną w Wilnie przez Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy relacjonuje "Kurier Wileński". "Dyskusja na temat językowych praw mniejszości narodowych w sferze publicznej jest często zdominowana przez emocje poszczególnych polityków. Chcieliśmy skupić się na akademickim naukowym podejściu i tak naprawdę pokazać trendy w ochronie praw językowych mniejszości narodowych, które obecnie przeważają w Europie" - tłumaczy w wypowiedzi dla "Kuriera" sekretarz naukowa SNPL dr Elżbieta Kuzborska.

L24 - Prawa językowe mniejszości narodowych. Konferencja w Wilnie

Konferencję "Pomiędzy integracją a wyłączeniem: prawa językowe mniejszości narodowych w Europie", która odbyła się 27 listopada w Wilnie relacjonuje portal L24.lt. W artykule przytoczone zostały wypowiedzi uczestników konferencji m. in. przedstawiciel Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka w Genewie Belén Rodriguez de Alba, która podkreśliła, że "dobrze się dzieje, jeśli państwo promuje naukę języków mniejszości i naukę w tych językach, zaś akty prawne powinny być przychylne dla mniejszości, prawo stanowione w tym zakresie powinno być konsultowane z przedstawicielami mniejszości, a wymagania dotyczące znajomości języka państwowego powinny być racjonalne".

Radio Znad Wilii - Kuzborska: Pozbawiając prawa na oryginalny zapis nazwiska, pozbawiamy godności

Organizatorem ubiegłotygodniowej konferencji "Pomiędzy integracją a wyłączeniem: prawa językowe mniejszości narodowych w Europie" było Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy. Portal Radia Znad Wilii przeprowadził rozmowę z sekretarzem naukowym SNPL dr. Elżbietą Kuzborską, która była jednym z uczestników konferencji. "Kwestie, które były szczególnie zaakcentowane podczas konferencji, trafiają w nurt ogólnolitewskiej dyskusji na ten temat. Jak zaznaczono w niejednym wystąpieniu, imię i nazwisko są dobrem osobistym, które jest ściśle powiązane z godnością człowieka" - mówi w rozmowie dr Elżbieta Kuzborska.

Rzeczpospolita - Wręczyliśmy nagrody "Rzeczpospolitej" im. Jerzego Giedroycia

Wczoraj wieczorem w Warszawie po raz 15. wręczone zostały Nagrody im. Jerzego Giedroycia. Laureatami zostali: prof. Tomas Venclova, światowej sławy litewski poeta i eseista oraz Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego w Kownie. Laureaci zostali wyróżnieni za "budowanie dobrosąsiedzkich stosunków w Europie Środkowo-Wschodniej". Nagroda im. Jerzego Giedroycia została ustanowiona w 2001 r. przez redakcję "Rzeczpospolitej", w pierwszą rocznicę śmierci "Księcia z Maisons-Laffitte".

Rzeczpospolita - Sąsiedzkie życie w cieniu rosyjskiego hybrydowego totalitaryzmu 

Laureat tegorocznej edycji Nagrody im. Jerzego Giedroycia, prof. Tomas Venclova, odpowiada na pytania "Rzeczpospolitej", o sytuację w Rosji, o samego Jerzego Giedroycia, a także o stosunki polsko-litewskie i szanse rozwiązania problemów: "Sprawy, o które idzie, są naprawdę drobne. Mówimy o pisowni nazwisk i dwujęzycznych nazwach. Moim zdaniem łatwo rozwiązać tę kwestię, stosując się do standardów europejskich - nie obrażając ani Polaków, ani Litwinów" - uważa wybitny litewski intelektualista.

Rzeczpospolita - Praca domowa tylko częściowo odrobiona

Nagrodę im. Jerzego Giedroycia otrzymał również Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego z Kowna, łączący znanych intelektualistów z Litwy, Polski, Białorusi, Ukrainy i innych krajów. W imieniu Instytutu nagrodę odebrali doc. Andrzej Pukszto i dr Rūstis Kamuntavičius. "Bardzo mało jest dzisiaj w naszych społecznościach autorefleksji. Rzadko próbujemy krytyczne myśleć o samych sobie i spojrzeć na siebie oczami sąsiadów" - mówi w rozmowie z "Rzeczpospolitą" dr Kamuntavičius.

Polski Instytut Sztuki Filmowej - Rozmowa z Lianą Ruokytė-Jonsson

Podczas 40. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni odbyło się Polsko-Litewskie Spotkanie Koprodukcyjne podsumowujące wspólne działania Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej oraz Lietuvos kino centras na rzecz zainicjowania polsko-litewskich koprodukcji. O szczegółach tej inicjatywy, perspektywach polsko-litewskiej współpracy filmowej, kondycji kinematografii litewskiej oraz odbiorze kina polskiego na Litwie opowiada Liana Ruokytė-Jonsson z LKC.

Radio Znad Wilii - Szef Gabinetu Prezydenta RP Adam Kwiatkowski: Dostrzegamy aktywność Polaków na Litwie

"Dostrzegamy aktywność Polaków na Litwie" - mówi w rozmowie z portalem Radia Znad Wilii szef gabinetu prezydenta RP Adam Kwiatkowski, odpowiadający za koordynację prac Biura ds. Kontaktu z Polakami za Granicą w Kancelarii Prezydenta. W rozmowie poruszone zostały kwestie związane z problemami polskiej społeczności na Litwie i oczekiwaniami władz polskich. Jednocześnie Adam Kwiatkowski wyraził zadowolenie z aktywności Polaków na Litwie: "Cieszy to, że coraz więcej Polaków pełni na Litwie różne funkcje, funkcje samorządowe, funkcje z wyboru, że Polacy głosują na swoich rodaków, a ci później ich reprezentują na odpowiednich szczeblach władzy. Myślę, że to ważne, że jest ich coraz więcej, i że pokazują, że potrafią być dobrymi gospodarzami, nawet w niesprzyjających warunkach".

Przegląd mediów 9-22 listopada 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 9-22 listopada 2015 r.:

Kurier Wileński - Polacy na Wileńszczyźnie uczcili 97. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości

Uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości 11 listopada na Cmentarzu na Rossie w Wilnie relacjonuje Kurier Wileński. Gazeta cytuje przemówienie wygłoszone przed Mauzoleum Matki i Serca Syna przez ambasadora RP Jarosława Czubińskiego: "Siła nasza tkwi w nas samych, w naszych sercach i w naszych duszach. Dopóki pała w nich płomień miłości do ojczyzny, dopóty Polska nie zginęła". W uroczystościach brali również uczestnicy XXI Sztafety Niepodległości, którzy dotarli na Rossę w samo południe. W biegu, który wyruszył rano z Zułowa (miejsce urodzenia Józefa Piłsudskiego) brało udział ponad 100 osób.

Wilnoteka - Odważnie i szczerze o oświacie mniejszości narodowych na Litwie - Wywiad z dr Renatą Runiewicz-Jasińską

Na portalu "Wilnoteka" rozmowa z ekspertem ds. polityki oświatowej, dr Renatą Runiewicz-Jasińską, autorką wielu publikacji poświęconych systemowi edukacji krajów bałtyckich, w tym Litwy. Renata Runiewicz-Jasińska krytycznie ocenia przeprowadzoną na Litwie w 2011 r. reformę oświatową: "Litwa, uzasadniając wprowadzone w 2011 r. zmiany dotyczące np. ujednolicenia egzaminu maturalnego, powołuje się właśnie na wzorce łotewskie i estońskie. Jednak Ministerstwo Edukacji RL nic nie mówi o okresie przejściowym, o możliwości wyboru jednego np. z 4 modeli". Jednocześnie ekspert nawołuje do kompromisu w dyskusji nad reformą systemu edukacji w szkołach mniejszości: "Należy na spokojnie próbować i proponować swoje rozwiązania aż do skutku satysfakcjonującego obie strony".

TVP - Po prostu. Program Tomasza Sekielskiego

Najnowszy odcinek "Po Prostu" - programu Tomasza Sekielskiego poświęcony był Polakom na Litwie. "Wzajemne oskarżenia o szowinizm, oczekiwanie przeprosin, lęki, frustracje i kompleksy. Temat polsko-litewskich stosunków nie jest łatwy. Konflikt o szkoły, ziemie i pisownie nazwisk to sprawy wokół których toczy się dyskusja o sytuacji Polaków na Litwie" - tak piszą autorzy na stronie internetowej programu. W materiale na temat trudnych stosunków polsko-litewskich wypowiadają się m. in. Vytautas Landsbergis, Renata Cytacka, Czesław Okińczyc i Rimvydas Valatka.

Wilnoteka - Litwa solidaryzuje się z Paryżem

Z Francją solidaryzuje się cały świat, wstrząśnięty zamachami - informuje portal Wilnoteka.lt. Współczucie z ofiarami zamachów terrorystycznych w Paryżu wyrażają także Litwini, mieszkańcy Wilna. Kondolencje Francji i rodzinom ofiar zamachów złożyli prezydent Dalia Grybauskaitė, premier Algirdas Butkevičius i przewodnicząca Sejmu Loreta Graužinienė. Pod budynkiem ambasady Francji w Wilnie składane są kwiaty, zapalane są znicze. Na znak solidarności z Francją, Góra Trzech Krzyży została oświetlona iluminacją w kolorach francuskiej flagi.

Radio Znad Wilii - Nie żyje wilnianka Danuta Brodowska

9 listopada, w wieku 94 lat zmarła Danuta Brodowska, działaczka społeczna, tłumaczka, publicystka, współzałożycielka (wraz z nieżyjącym już mężem Leonem Brodowskim) Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Litwy. Wspomnienia o Danucie Brodowskiej zebrał i spisał Tomasz Otocki w artykule dla portalu Radio Znad Wilii. "Kobieta niezwykła: matka szóstki dzieci, kochająca żona, tłumaczka, poetka, a przede wszystkim dobry, mądry, kulturalny człowiek. Kiedy kilkukrotnie wspólnie przebywaliśmy na Litwie widziałem jak miłuje ziemię swojej młodości" - tak zmarłą wspomina były wicemarszałek Sejmu Jan Król.

Przegląd Bałtycki - Wilno. Litewska Jerozolima – recenzja książki „Litwin w Wilnie” Herkusa Kunčiusa

Wydaną przed rokiem nakładem Wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej powieść litewskiego pisarza Herkusa Kunčiusa "Litwin w Wilnie" (w przekładzie Michała Piątkowskiego) na portalu Przegląd Bałtycki recenzuje Marta Stefanowicz: "W książce tej można znaleźć odbicie polskich bolączek i zmagań ze współczesnością. Polacy również zagubili się nieco w europejskiej rzeczywistości. Poprzez wspólnotę doświadczeń historycznych i społecznych można dostrzec wiele podobieństw między nami a Litwinami".

Kultura Liberalna - Powyborcze nadzieje Wilna

"Polityczne zmiany w Warszawie z uwagą śledzi się w innych stolicach regionu, szczególnie w krajach bezpośrednio sąsiadujących z Polską" - pisze w komentarzu dla "Kultury Liberalnej" Dominik Wilczewski. Nie inaczej jest w Wilnie, gdzie - jak zauważa autor artykułu - z nowym rządem wiąże się nadzieje na powrót do "polityki jagiellońskiej", jaka była realizowana przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jego ekipę. Czy z nowym rządem w Warszawie uda się naprawić stosunki polsko-litewskie? "Poprawa relacji dwustronnych będzie wymagała wysiłku i gotowości do kompromisu z obu stron" - zauważa autor komentarza.

Radio Znad Wilii - Marcin Łapczyński: Chcę, by Polska kojarzyła się Litwinom nie tylko z zakupami

Na początku listopada funkcję dyrektora Instytutu Polskiego w Wilnie objął Marcin Łapczyński, który zastąpił na tym stanowisku dr Małgorzatę Kasner. Marcin Łapczyński wcześniej pełnił m. in. funkcję zastępcy dyrektora Departamentu Współpracy z Zagranicą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. O priorytetach swojej pracy na nowym stanowisku opowiada w wywiadzie dla Radia Znad Wilii. "Stawiam sobie i Instytutowi za cel opowiadanie o Polsce, która po 26 latach transformacji jest krajem atrakcyjnym, zarówno pod względem kulturalnym, jak i naukowym, czy turystycznym" - mówi w rozmowie Marcin Łapczyński.

New Eastern Europe - To do Nothing is Provocative

Trzy tygodnie temu szef litewskiej dyplomacji Linas Linkevičius był gościem konferencji Warsaw Security Forum. Rozmowę z goszczącym w Warszawie ministrem przeprowadził Adam Reichardt z New Eastern Europe. Linas Linkevičius odpowiedział na pytania dotyczące wyzwań w sferze bezpieczeństwa i współpracy energetycznej w Europie, także na temat sytuacji na Ukrainie oraz przyszłorocznego szczytu NATO w Europie. Szef MSZ zadeklarował również gotowość Litwy do współpracy z nowym rządem w Polsce.

Herito - Balticum

Najnowszy numer Kwartalnik Herito (nr 20), wydawanego przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, poświęcony jest wspólnocie kulturowej regionu Morza Bałtyckiego: "Czy Bałtyk można nazwać Morzem Śródziemnym Europy Północnej? Czy łączy on, czy może dzieli mieszkające wokół niego narody? Z jakimi wartościami kojarzona jest bałtyckość? Czy mogą się one stać podstawą wspólnoty i tożsamości bałtyckiej?" - takie pytania stawiają redaktorzy publikacji. Wśród tekstów zamieszczonych w kwartalniku znalazł się m. in. artykuł "Kraje bałtyckie w XXI wieku" autorstwa wybitnego litewskiego filozofa i eseisty, prof. Leonidasa Donskisa.

Gazeta Wyborcza - Muzułmanin z PiS: Dobrzy muzułmanie to my

Prof. Selim Chazbijewicz, Polski Tatar i muzułmanin opowiada Piotrowi Ibrahimowi Kalwasowi w "Dużym Formacie" o islamie w Polsce, swoim stosunku do sprawy przyjmowania imigrantów i o trudnych relacjach między Tatarami a muzułmanami z krajów arabskich. Opowiada również o własnej tożsamości i historii swojej rodziny osadzonej w wielokulturowym Wielkim Księstwie Litewskim: "Rodzina mieszkała na Wileńszczyźnie i w Ziemi Nowogródzkiej, gdzie ta etniczność była nieostra. Można było być Polakiem i Tatarem jednocześnie. Czy też Polakiem i pisać o sobie "Litwin", jak w wypadku Mickiewicza. Jego Zaosie jest niedaleko wsi Orda Tatarska, skąd pochodził mój dziadek ze strony ojca Jan Chazbijewicz".

Sejm - Wystąpienie posła Michała Dworczyka

W czasie debaty po exposé wygłoszonym przez premier Beatę Szydło pojawił się również temat Polaków na Wschodzie (w tym na Litwie), który podnieśli posłowie: Robert Winnicki z klubu Kukiz'15 oraz Michał Dworczyk z Prawa i Sprawiedliwości. Michał Dworczyk (przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą) mówił m. in.: "Wspierając naszych rodaków na Wschodzie, nie pozwolimy na to, żeby byli oni cynicznie i populistycznie wykorzystywani w polskiej debacie politycznej. Nie pozwolimy na to, żeby konfrontować ich z władzami krajów, w których mieszkają".

Radio Znad Wilii - Ažubalis o pisowni nazwisk: Popieramy "Tłokę"

Wczoraj litewski Sejm decydował o projekcie ustawy o pisowni nazwisk wniesionym przez tzw. "Tłokę na rzecz państwowego języka litewskiego" (grupę inicjatywną działaczy związanych ze środowiskami prawicowymi i nacjonalistycznymi). Projekt przewiduje możliwość zapisywania nazwisk mniejszości narodowych na dalszych stronach paszportu. Sejm zdecydował o skierowaniu projektu do dalszych prac w Komitecie Oświaty, Nauki i Kultury. Pod obrady Sejmu może trafić w wiosennej sesji. Poparcie dla projektu wyraził m. in. przedstawiciel opozycyjnego Związku Ojczyzny, b. szef MSZ Audronius Ažubalis.

Rzeczpospolita - W stosunkach z Polską popełniliśmy błędy

"Problemy mniejszości nie mogą przysłaniać strategicznej współpracy między naszymi krajami" - mówi w rozmowie z Jerzym Haszczyńskim (Rzeczpospolita) szef litewskiej dyplomacji Linas Linkevičius. W wywiadzie udzielonym polskiemu dziennikowi minister wyraził żal z powodu wciąż nierozwiązanych problemów polskiej mniejszości na Litwie: "Te opóźnienia i nam nie pomagają. Za każdym razem, gdy zbliżamy się do rozwiązania, aktywizują się przeciwnicy". W rozmowie szef litewskiej dyplomacji odniósł się również do ogólnoeuropejskich wyzwań związanych z bezpieczeństwem i konfliktem na Ukrainie, potwierdził również, że Litwa dostarczyła na Ukrainę broń: "Udzielamy wsparcia militarnego, z obiektywnych przyczyn nie jest na tyle duże, by zmienić sytuację. Ale to akt moralny, akt solidarności. Robimy to, co obiecaliśmy".

Przegląd mediów 2-8 listopada 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 2-8 listopada 2015 r.:

Wilnoteka - Wspomnienie tych, którzy odeszli...

Dzień Wszystkich Świętych oraz Dzień Zaduszny to czas, w którym wspomina się tych, którzy odeszli, odwiedza się ich miejsca pochówku, oddaje im cześć. Portal Wilnoteka przypomina o osobach zasłużonych dla Wilna, Wileńszczyzny, dla Polaków na Litwie i z Wileńszczyzną związanych, zmarłych w ciągu ostatnich miesięcy: Franciszku Walickim, Tadeuszu Konwickim, Wacławie Pacyno, Jadwidze Piłsudskiej-Jaraczewskiej i innych...

Przegląd Bałtycki - Litwa oczekuje poprawy stosunków z Polską

"W komentarzach i opiniach po ogłoszeniu wyników wyborów parlamentarnych w Polsce przeważają głosy oczekujące poprawy relacji dwustronnych. Litewscy komentatorzy liczą również na to, że Polska wraz z Litwą będzie prowadzić stanowczą politykę wobec Rosji" - informuje portal Przegląd Bałtycki. Artykuł cytuje opinie redaktor naczelnej portalu Delfi Moniki Garbačiauskaitė-Budrienė, redaktora portalu 15min.lt Pauliusa Gritėnasa oraz analityka Centrum Studiów Europy Wschodniej (Rytų Europos studijų centras) Linasa Kojali.

Radio Znad Wilii - Rekordowa akcja "Światełko dla Rossy": rozbłysło ponad 10 tys. zniczy

Jak informuje portal Radia Znad Wilii ponad 10 tys. zniczy ofiarowanych przez wilnian, a także przez Polaków zza granicy, zapalono w dzień Wszystkich Świętych na wileńskim Cmentarzu na Rossie. Akcja "Światełko dla Rossy" organizowana jest od 5 lat, jej organizatorami są Związek Harcerstwa Polskiego na Litwie i Społeczny Komitet Opieki nad Starą Rossą. "Akcja stała się już tradycją, dla harcerzy jest to przede wszystkim pole służby, ale jest to też okazja, aby pobyć razem całym związkiem" - mówi uczestniczący w akcji harcerz Paweł Giliauskas. "Stara Rossa liczy już 214 lat. Tutaj nie przyjdą najbliżsi osób, które są pochowane na tym cmentarzu, bo ich nie ma. A więc my zróbmy to za nich. Tylko my możemy uczcić pamięć naszych przodków" - mówiła w rozmowie z Radiem Znad Wilii prezes Komitetu Alicja Klimaszewska. Kwesty na rzecz Rossy odbywały się przez cały weekend na cmentarzach Wileńszczyzny, a także w Warszawie i w Poznaniu.

Wydawnictwo Karakter - Wielki gracz. Ze Żmudzi na Dach Świata

Nakładem Wydawnictwa Karakter ukazała się książka "Wielki gracz. Ze Żmudzi na Dach Świata". Autorem tekstu jest dziennikarz Max Cegielski, zdjęć - fotograf Mikołaj Długosz. "Wielki gracz" to biografia podróżnika i etnografa Bronisława Grąbczewskiego (1855-1926), pochodzącego ze żmudzkiej szlachty, urodzonego w Kownatowie koło Telsz, syna powstańca styczniowego. Po zaciągnięciu się do służby w armii carskiej Grąbczewski został skierowany do Azji Środkowej, gdzie brał udział w rozmaitych pracach badawczych, ale także w działaniach wywiadowczych. Szlakiem Grąbczewskiego wyruszają autorzy książki: "Ta podwójna podróż – w czasie i przestrzeni – pozwala spojrzeć z innej perspektywy na naszą historię, uwikłanie w proces kolonizacji i ambiwalentne związki Polski ze Wschodem".

Nowa Europa Wschodnia - Być czy mieć

W ubiegłym tygodniu prezydent Andrzej Duda zawetował nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym przewidującą możliwość używania języków mniejszości jako pomocniczych na poziomie powiatów. Weto prezydenta w kontekście skomplikowanych stosunków polsko-litewskich komentuje publicysta "Nowej Europy Wschodniej" Krzysztof Kolanowski: "Weto prezydenta pokazuje, że ustalanie ram prawnych dla funkcjonowania mniejszości narodowych również w Polsce nie przebiega bez trudności. Oczywiście, takie argumenty mają usprawiedliwić utrzymanie status quo na Litwie - Litwini mogą spytać, dlaczego mają być bardziej papiescy niż papież".

Studium Europy Wschodniej - Nagroda im. Juliusza Bardacha - nabór prac

Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego informuje o organizowanym przez Instytut Wielkiego Księstwa Litewskiego konkursie na Nagrodę im. Juliusza Bardacha dla najlepszych prac magisterskich i doktorskich, dotyczących problematyki spuścizny państwowej, prawnej i kulturalnej Wielkiego Księstwa Litewskiego w XIX-XX wieku, lub analizujących problemy związane z historią co najmniej dwóch krajów ziem byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego: Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy. Termin zgłaszania prac upływa 15 grudnia 2015 r.

TVN24 - Wschodnia flanka NATO krytykuje Rosję i chce wojsk "tam, gdzie będzie to potrzebne"

Wczoraj w Bukareszcie spotkali się przywódcy dziewięciu krajów stanowiących "wschodnią flankę" NATO: Rumunii, Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Słowacji, Czech, Węgier i Bułgarii. Litwę reprezentowała prezydent Dalia Grybauskaitė. Głównym punktem obrad było przyjęcie wspólnej deklaracji, która ma być głosem w dyskusji w sprawie przyszłości NATO na wschodzie Europy. Przywódcy podkreślili, że winna obecnej sytuacji w Europie jest Rosja, która "dokonała nielegalnej aneksji Krymu" i prezentuje "agresywną postawę" wobec swoich sąsiadów. Zadeklarowali również, że będą wspólnie uczestniczyli w działaniach zmierzających do utrzymywania stałej obecności wojskowej w Europie Środkowo-Wschodniej, "tam, gdzie będzie to potrzebne".

Biznes Alert - Polska kończy swój odcinek mostu energetycznego z Litwą

Polska kończy swój odcinek mostu energetycznego z Litwą - informuje Biznes Alert: wczoraj Polskie Sieci Elektroenergetyczne dokonały odbioru strategicznego i przekazania do eksploatacji linii Ełk Bis-granica Polski. Jest to ostatni po stronie polskiej element realizowanego projektu budowy mostu elektroenergetycznego Polska-Litwa (‪LitPolLink‬). Linia ta zostanie połączona z budowaną przez litewskiego operatora LitGrid linią Olita-granica Litwy. Zakończenie prac po stronie litewskiej jest planowane w listopadzie.

Instytut Spraw Publicznych - Grupa Bałtycka. Nowa wspólnota interesów w odpowiedzi na kryzys współpracy wyszehradzkiej?

17 listopada (wtorek) w godz. 14:00-18:00 odbędzie się konferencja "Grupa Bałtycka. Nowa wspólnota interesów w odpowiedzi na kryzys współpracy wyszehradzkiej?" organizowana przez Instytut Spraw Publicznych. W czasie konferencji zaprezentowane zostaną wyniki badania opinii publicznej i raportu "Grupa Bałtycka: Polska, Litwa, Łotwa i Estonia. W poszukiwaniu wspólnych interesów". W dyskusji pt. "Przyszłość współpracy polsko-bałtyckiej" wezmą udział: Maria Przełomiec (TVP Info, Polska), Greta Monika Tučkutė (Centre for Geopolitical Studies, Litwa), Andis Kudors (Centre for East European Policy Studies, Łotwa) oraz Martin Hurt (International Centre for Defence and Security, Estonia). Konferencja odbędzie się w Centrum Prasowe PAP w Warszawie (ul. Bracka 6/8).

Instytut Polski w Wilnie - Polskie filmy w ramach Europejskiego Forum Filmowego "Scanorama"

W czwartek, 5 listopada ruszyło w Wilnie Europos šalių kino forumas "Scanorama" (Europejskie Forum Filmowe "Scanorama"), jedno z największych tego rodzaju wydarzeń na Litwie, w ramach którego prezentowanych jest ponad 100 filmów z różnych krajów europejskich. W tym roku Polskę reprezentują trzy obrazy: "Czerwony pająk" w reżyserii Marcina Koszałki, "Mów mi Marianna" Karoliny Bielawskiej oraz "Kosmos" Andrzeja Żuławskiego. W Wilnie impreza potrwa do 15 listopada. Forum odbędzie się również w innych litewskich miastach: w Kownie (12-22 listopada), Kłajpedzie (13-19 listopada) oraz Szawlach (19-22 listopada). Ze szczegółowym programem można zapoznać się na stronie Forum. Partnerem wydarzenia jest Instytut Polski w Wilnie.

Przegląd mediów 26 października-1 listopada 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 26 października-1 listopada 2015 r.:

L24 - W Polsce wybory wygrało Prawo i Sprawiedliwość

Lider Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Waldemar Tomaszewski niedzielny wieczór wyborczy w Polsce spędził w siedzibie sztabu Prawa i Sprawiedliwości. Lider AWPL wyraził satysfakcję z powodu ogłoszonego po zakończeniu głosowania zwycięstwa PiS. "Przede wszystkim cieszymy się, że obóz patriotyczny otrzymał mandat zaufania od społeczeństwa polskiego. Wagę patriotyzmu i polskości bardzo dobrze rozumieją Polacy na Litwie i innych krajach, gdyż codziennie muszą walczyć o język ojczysty, swoje szkoły - często pod groźbą wysokich mandatów. Bardzo nas cieszy, że patriotyzm ma obecnie w naszej Macierzy dobrą passę" - cytuje słowa szefa polskiej partii portal L24.lt

Radio Znad Wilii - Strona litewska: Jeden Bóg wie, co będzie z relacjami polsko-litewskimi

Co stanie się z relacjami polsko-litewskimi po wyborczym zwycięstwie Prawa i Sprawiedliwości? Próbę odpowiedzi na to pytanie podjęli eksperci pytani przez portal Radia Znad Wilii. Rimvydas Valatka, redaktor naczelny tygodnika "Veidas" przypomina o dobrych relacjach w czasach Lecha Kaczyńskiego i Valdasa Adamkusa, ale zaznacza: "Teraz Litwa Adamkusa nie ma. Mogę powiedzieć jedno, że to przywódcy i parlamenty obu krajów muszą chcieć polepszenia się stosunków pomiędzy naszymi krajami". Poprawę relacji prognozuje politolog Andrzej Pukszto: "Wydaje mi się, że jest ogromna szansa na polepszenie stosunków obustronnych. Oczywiście, Litwa nie jest problemem numer jeden polskiej polityki zagranicznej. Jednak sądzę, że z czasem to zresetowanie stosunków nastąpi".

TVN24 - Prezydent zawetował nowelę ustawy o mniejszościach narodowych. "Źle się stało"

Prezydent Andrzej Duda zawetował nowelizację ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Jak informuje portal TVN24, powołując się na informację z Kancelarii Prezydent wątpliwości głowy państwa wzbudziła możliwość używania języka mniejszości obok języka urzędowego przed organami powiatu, obok języka urzędowego - języka mniejszości. Przedstawiciele mniejszości narodowych są zaniepokojeni: "Bardzo źle się stało" - mówi prezes Stowarzyszenia Litwinów w Polsce Algirdas Vaicekauskas. Według niego język pomocniczy to szansa na polepszenie sytuacji mniejszości w powiatach, w których przedstawiciele tych mniejszości mieszkają.

Inna Wileńszczyzna jest możliwa - Pozytywne jagiellońskie emocje

"Podczas spotkania dało się wyczuć, że Valatka darzy Polskę i Polaków wielką miłością i szacunkiem" - pisze Aleksander Radczenko, wileński publicysta i autor bloga "Inna Wileńszczyzna jest możliwa" relacjonując wieczór autorski w Instytucie Polskim w Wilnie, którego gościem był Rimvydas Valatka, dziennikarz, publicysta, sygnatariusz Aktu Niepodległości Litwy, autor wydanej niedawno książki "Jogailos akmuo Lenkija" ("Kamień Jagiełły - Polska"). Zdaniem Radczenki książka Valatki jest "łykiem świeżego powietrza - pogodna, o pozytywnym zabarwieniu, wzywająca do porozumienia i współpracy".

Kurier Wileński - Linkevičius: Jadę do Polski nawiązywać ścisłe kontakty

"Jadę do Polski nawiązywać ścisłe kontakty" - mówi szef litewskiej dyplomacji Linas Linkevičius, cytowany przez "Kurier Wileński". Minister spraw zagranicznych zapowiedział, że na początku listopada planuje służbową wizytę w Warszawie, w ramach której spotka się z przedstawicielami nowych polskich władz. "Najważniejszym jej celem jest nawiązać ścisły kontakt, no i oczywiście omówić sprawy bezpieczeństwa naszych krajów" - mówi minister. Wiarę w poprawę stosunków Polski i Litwy podziela honorowy przewodniczący litewskich konserwatystów Vytautas Landsbergis, sceptycyzm zachowuje natomiast lider Akcji Wyborczej Polaków na Litwie Waldemar Tomaszewski.

Białystok Online - Będą pociągi Kowno - Białystok. Za 10 euro, w każdy weekend

W ubiegły wtorek w Białymstoku zostało zawarte porozumienie w sprawie uruchomienia połączenia kolejowego między stolicą województwa podlaskiego a Kownem. Podpisali je przedstawiciele Kolei Litewskich oraz podlaskiego oddziału Przewozów Regionalnych. Pociągi miałyby kursować w weekendy na trasie Białystok-Sokółka-Augustów-Suwałki-Kowno. Przewiduje się, że pierwsze pociągi wyruszą na trasy w 2016 r., być może już w pierwszym kwartale. Podróż ma trwać nie więcej niż 4 godziny, a bilet ma kosztować ok. 10 euro. Pociągi po stronie litewskiej będą jeździły niedawno zmodernizowanym odcinkiem Rail Baltica.

Przegląd mediów 19-25 października 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 19-25 października 2015 r.:

Wyborcza.biz - Litwa otwiera Rail Baltica i skarży się na Polskę

Litwa otwiera ‪RailBaltica‬ i skarży się na Polskę - pisze na portalu Wyborcza.biz red. Andrzej Kublik. W piątek został otwarty pierwszy odcinek (między granicą z Polską a Kownem) tej linii kolejowej, mającej zintegrować kraje bałtyckie z europejską przestrzenią transportową. Niepokój Litwy budzą jednak opóźnienia po stronie polskiej: "modernizacja naszej części Rail Baltica na trasie z Białegostoku przez Ełk i Suwałki do Trakiszek na granicy z Litwą nie znalazła się na przyjętej latem przez rząd Polski liście inwestycji kolejowych, których budowę do 2020 r. uznano za priorytet" - informuje Wyborcza.biz.

Radio Znad Wilii - Na Wschodzie bez zmian?

W dniach 8-10 października br. we Wrocławiu odbyła się konferencja Polska Polityka Wschodnia organizowana przez Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka- Jeziorańskiego. Konferencję na portalu Radio Znad Wilii relacjonuje Barbara Jundo-Kaliszewska. Jeden z paneli dyskusyjnych - z udziałem Witolda Jurasza, prezesa Ośrodka Analiz Strategicznych oraz Michała Dworczyka, posła PiS - dotyczył także problematyki Polaków na Wschodzie. Dyskutowano m. in. o sytuacji Polaków na Litwie.

Radio Wnet - Jesień w Polskim Klubie Dyskusyjnym w Wilnie: Valatka, polska oświata, Thriller po wileńsku

O wydanej niedawno książce Rimvydasa Valatki "Jogailos akmuo Lenkija" ("Kamień Jagiełły - Polska"), której prezentacja odbyła się w środę w Instytucie Polskim w Wilnie z prezesem Polskiego Klubu Dyskusyjnego Arturem Zapolskim rozmawiał Program Bałtycki Radia Wnet. "To ważna książka. Może nie tyle dla Polaków z Polski czy z Litwy, ile dla samych Litwinów. Rimvydas Valatka jest jednym z najbardziej znanych dziennikarzy na Litwie, znacząco przyczyniający się do kształtowania opinii publicznej. Już sam fakt, że zabrał się za pisanie książki o Polakach i Polsce, jest warty odnotowania" - mówi Zapolski.

Radio Znad Wilii - Valatka w PKD: Dla mnie "anty" są tylko idioci

W Instytucie Polskim w Wilnie odbyło się w środę spotkanie z redaktorem Rimvydasem Valatką, autorem książki "Jogailos akmuo Lenkija" ("Kamień Jagiełły - Polska"), współorganizowane przez Polski Klub Dyskusyjny. Spotkanie relacjonuje portal Radio Znad Wilii: "Podczas spotkania dało się odczuć, że autor darzy Polskę wielką miłością i szacunkiem". "Nigdy nie byłem ani propolski, ani antypolski. Dla mnie 'anty' są tylko idioci. Do idiotów siebie nie zaliczam" - mówił w czasie prezentacji autor książki.

New Eastern Europe - Poland and Lithuania Need Each Other

"Nie widzę żadnej alternatywy dla prawdziwego strategicznego partnerstwa między Polską a Litwą" - mówi w rozmowie z Bartoszem Marcinkowskim z New Eastern Europe Marius Laurinavičius, litewski analityk Center for European Policy Analysis (CEPA). Zdaniem litewskiego eksperta Polska i Litwa są naturalnymi sojusznikami. "Jeśli Polska chce zostać aktywnym liderem regionalnym, po prostu potrzebuje Litwy" - dodaje Marius Laurinavičius. To samo, jego zdaniem, dotyczy Litwy. "Jeśli chcemy żyć bezpieczniej, musimy współpracować z Polską, musimy nawet pójść na pewne ustępstwa" - uważa analityk.

Radio Znad Wilii - Wyborczy prezent dla AWPL?

"Wtorkowa decyzja Sądu Konstytucyjnego stwierdzająca niekonstytucyjność przepisów określających wielkości jednomandatowych okręgów wyborczych (JOW) do Sejmu, może być sporym prezentem dla AWPL przed przyszłorocznymi wyborami parlamentarnymi" - pisze w analizie dla portalu Radia Znad Wilii politolog Paweł Sobik z Uniwersytetu Wrocławskiego. Orzeczenie Sądu może przyśpieszyć wprowadzenie zmian planowanych dotąd na 2020 rok. Jak wylicza Sobik, w okręgach utworzonych zgodnie z projektowanymi zmianami AWPL będzie mogła zdobyć co najmniej 3 mandaty.

Wilnoteka - Wstyd czy strach? Głos w sprawie placówki, której nie ma

Waldemar Wołkanowski, historyk z Opola, zajmujący się historią Wilna (m. in. autor wydanej niedawno biografii Michała Węsławskiego, prezydenta Wilna w latach 1905-1916) pisze na portalu Wilnoteka o wileńskich muzeach, zarówno tych działających w czasach przedwojennych, jak i obecnych. Dlaczego jednak nie ma w stolicy Litwy Muzeum Historii Kultury Polskiej? "Owa luźna propozycja nazwy zawiera słowa 'historia' i 'kultura', które mają tutaj znaczenie kluczowe. Oddalają nas od polityki, od 'okupacji Żeligowskiego' i tym podobnych 'drażliwych kwestii'. Chciałbym, aby pojawiła się tu i ówdzie dyskusja na temat takiego muzeum. Są muzea żydowskie, dlaczego nie może być muzeum polskiego?" - pyta w swoim artykule Waldemar Wołkanowski.

Przegląd mediów 12-18 października 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 12-18 października 2015 r.:

Wilnoteka - Departament Mniejszości Narodowych podzielił dotacje dla mniejszości narodowych

Działający od lipca tego roku Departament Mniejszości Narodowych przy Rządzie Republiki Litewskiej ogłosił wyniki konkursu wniosków na dofinansowanie działalności organizacji mniejszości narodowych. Rozdysponowana została kwota 31 tys. euro. Wśród 44 projektów, które otrzymały dofinansowanie, jest pięć złożonych przez organizacje polskie.

Financial Times - Poland and Baltic states set to sign deal to build gas pipeline

O planowym połączeniu infrastruktury gazowej Polski i krajów bałtyckich pisze "Financial Times". Prezydent Litwy oraz premierzy Polski, Łotwy i Estonii w czwartek (15 października) zawarli w Brukseli porozumienie dotyczące budowy gazociągu GIPL. Gazociąg ma na celu dywersyfikację dostaw energii w krajach bałtyckich i jest traktowany przez Unię Europejską jako element "unii energetycznej". Prace nad jego budową mają ruszyć w przyszłym roku, a zakończenie prac jest zaplanowane na 2019 r.

Biznes Alert - Litwa gratuluje polsce gazoportu i liczy na połączenie gazowe. W czwartek umowa

Polacy nie spieszą się z realizacją projektu gazociągu Polska-Litwa - pisze na portalu Biznes Alert jego redaktor naczelny Wojciech Jakóbik. Budowa gazociągu ma istotne znaczenie dla dywersyfikacji dostaw gazu do krajów bałtyckich. "Ceny dostaw od firm europejskich przez Polskę mogą być konkurencyjne do oferty głównego dostawcy dla Bałtów, czyli rosyjskiego Gazpromu" - pisze Jakóbik. Redaktor Biznes Alert przypomina również, że minister energetyki Litwy Rokas Masiulis konsultował możliwość przyspieszenia budowy GIPL z dyrektorem polskiego Gaz-Systemu Janem Chadamem w czasie Forum Ekonomicznego w Krynicy.

Radio Znad Wilii - Grybauskaitė: W 2019 będziemy mieli połączenie gazowe z Polską

W czwartek (15 października) w Brukseli doszło do podpisania umowy w sprawie budowy połączenia gazowego między Polską a Litwą (GIPL). Zakończenie budowy gazociągu jest planowane na 2019 r. "Początkowo projekt napotkał opór, a nawet niezrozumienie, ze strony innych krajów oraz Komisji Europejskiej. Sądzę jednak, że jest to krok do przodu dotyczący zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego. To jest ważne dla całego regionu" - tak projekt budowy gazociągu ocenia prezydent Litwy Dalia Grybauskaitė.

Biznes Alert - Gazociąg połączy Polskę z krajami bałtyckimi. W południe podpisanie umowy ws. GIPL

O zaplanowanym na czwartek (w samo południe) podpisaniu porozumienia w sprawie budowy gazociągu GIPL pisze na portalu Biznes Alert jego redaktor naczelny Wojciech Jakóbik. "Wydarzenie odbędzie się w biurze prasowym Komisji Europejskiej. Wezmą w nim udział także premier RP Ewa Kopacz, prezydent Litwy Dalia Grybauskaite, premier Łotwy Laimdota Straujuma i premier Estonii Taavi Roivas oraz Komisarz UE do spraw energetyki i zmian klimatu Miguel Arias Canete" - informował Biznes Alert.

Przegląd Bałtycki - Gazociąg Polska-Litwa z unijnym dofinansowaniem

O podpisaniu umowy ws. gazociągu Polska-Litwa (GIPL), do którego doszło w czwartek w południe w Brukseli informuje "Przegląd Bałtycki": "GIPL będzie pierwszym gazociągiem łączącym Litwę i Polskę oraz pierwszym łącznikiem pomiędzy wschodnim wybrzeżem Morza Bałtyckiego a Europą kontynentalną. Inwestycja otrzymała status Projektu Wspólnego Interesu. Tego typu projekty mają priorytetowe znaczenie dla stworzenia wspólnego europejskiego rynku energii".

Kurier Wileński - Zgłaszamy kandydatów na plebiscyt "Polak Roku 2015"

Rusza kolejna edycja konkursu "Polak Roku" na Litwie organizowanego przez redakcję "Kuriera Wileńskiego". Jak informują organizatorzy, konkurs "ma na celu uhonorowanie osób, które w ciągu mijającego roku dokonały czynów wartych upamiętnienia w naszej polskiej kronice na Litwie". Zgłoszenia kandydatów (wraz z uzasadnieniem) mogą składać zarówno osoby fizyczne, jak i organizacje społeczne i firmy prywatne. Ostateczna lista kandydatów do tytułu zostanie ustalona przez Kapitułę Plebiscytu.

Wilnoteka - Mniejszości narodowe protestowały przeciwko niesprawiedliwej polityce społecznej

Mniejszości narodowe protestowały przeciwko niesprawiedliwej polityce społecznej - informuje portal "Wilnoteka". W piątek na placu Kudirki w Wilnie (przed siedzibą Rządu) odbył się wiec zorganizowany przez stowarzyszenia rodziców szkół mniejszości narodowych, wspierane przez Akcję Wyborczą Polaków na Litwie. Uczestnicy domagali się m. in. zwiększenia wynagrodzeń dla pracowników kultury, oświaty i pomocy społecznej oraz protestowali przeciwko założeniom nowego Kodeksu Pracy. Według organizatorów w wiecu wzięło udział ok. 4 tysięcy osób.

Radio Wnet - Wśród Polaków na Łotwie. Polska frakcja w Związku Wolności Litwy

Zygmunt Klonowski, wydawca dziennika "Kurier Wileński", a od niedawna przewodniczący frakcji polskiej działającej w ramach Związku Wolności Litwy byłego mera Wilna, Artūrasa Zuokasa był gościem październikowej audycji Program Bałtycki w Radiu WNET. Celem frakcji jest aktywizacja polityczna i społeczna polskiej społeczności na Litwie, dbanie o język, oświatę i kulturę ojczystą Polaków, a przede wszystkim o rozwój dialogu między Polakami i Litwinami. Zdaniem gościa Programu Bałtyckiego Zuokas jest spośród litewskich polityków najbardziej przychylnym sprawom polskim. "Pokazał to w czasie, gdy był merem Wilna" - tłumaczy Zygmunt Klonowski.

Przegląd mediów 5-11 października 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 5-11 października 2015 r.:

Kurier Wileński - Adas Jakubauskas: na Litwie brakuje tolerancji i meczetu 

Na Litwie mieszka ok. 3 tys. Tatarów, a razem z przybyszami z innych państw, studentami, przedsiębiorcami, osobami przybyłymi po wojnie, Litwę zamieszkuje ok. 6,5 tys. muzułmanów - szacuje dr Adas Jakubauskas, przewodniczący Związku Wspólnot Tatarów Litwy, wykładowca Uniwersytetu Michała Römera w Wilnie. W wywiadzie dla "Kuriera Wileńskiego" Adas Jakubauskas mówi m. in. o problemie uchodźców na Litwie i stosunku Litwinów do muzułmanów. "Wielu ludzi nadal myśli poprzez stereotypy, popierane przez radio, telewizję i gazety. Cieszy jednak, że młodsza generacja patrzy na wszystko szerzej i ten dialog międzykulturowy dla niej jest bardziej prosty" - ocenia Jakubauskas.

Kurier Wileński - Rosną koszta niepodległości energetycznej

O dobiegających końca budowach mostów energetycznych między Litwą a Polską i Szwecją pisze w "Kurierze Wileńskim" Stanisław Tarasiewicz. "Jednak dopiero teraz zaczyna się mówić, że uruchomienie łączy może obciążyć nas miliardowymi kosztami. Nie wyklucza się bowiem, że Litwa będzie musiała słono zapłacić za odłączenie swego systemu energetycznego od rosyjskiego" - pisze dziennikarz "Kuriera" powołując się na opinie ekspertów. Według ocen, planowane na przyszły rok wyjście Litwy z pierścienia energetycznego BRELL (Białoruś, Rosja, Estonia, Litwa, Łotwa) może obciążyć ją zobowiązaniami na kwotę ok. 2,5 mld euro.

Legia Warszawa - Poznaj nowy sztab szkoleniowy Czerczesowa

We wtorek nowym trenerem Legii Warszawa został rosyjski szkoleniowiec Stanisław Czerczesow. Jednym z jego asystentów będzie Litwin Gintaras Staučė, który w przeszłości odpowiadał za szkolenie bramkarzy, ale w Legii jego obowiązki będą szersze. Staučė to jeden z najbardziej znanych zawodników w historii litewskiego futbolu, grał na pozycji bramkarza, w swojej karierze występował w takich klubach jak Spartak Moskwa, Galatasaray Stambuł czy MSV Duisburg, występował w juniorskiej reprezentacji ZSRR, był wielokrotnym reprezentantem Litwy. Od kilku lat pracuje jako trener, ze Stanisławem Czerczesowem współpracował wcześniej m. in. w Tereku Grozny, Amkarze Perm i Dinamie Moskwa.

TVN24BiŚ - Prąd z pierwszego mostu energetycznego popłynie już w listopadzie

W środę, 7 października, w Ełku przekazano do użytku nową stację elektroenergetyczną i nową linię wysokiego napięcia. Nowe obiekty są częścią większej inwestycji, jaką stanowi most energetyczny Polska-Litwa. Pierwszy prąd z mostu powinien popłynąć w listopadzie tego roku - zapewnił prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych Henryk Majchrzak. Także w listopadzie przedstawiciele PSE oraz litewskiego Litgrid mają oficjalnie ogłosić zakończenie projektu budowy mostu energetycznego. Most umożliwi nie tylko wymianę energii między Polską a krajami bałtyckimi, ale domknie także tzw. pierścień bałtycki, czyli ciąg połączeń energetycznych wokół Bałtyku.

L24 - Litewska krytyk filmowa: Polskie kino posiada to, czego nie mają litewskie filmy

Wczoraj w Wilnie odbyła się konferencja prasowa promująca XV Festiwal Filmu Polskiego. W prezentacji wzięły udział m. in. dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie dr Małgorzata Kasner oraz koordynator Festiwalu Anna Pilarczyk-Palaitis. "Na program główny złożą się ambitne filmy, laureaci różnorodnych festiwali filmowych. Naszym zamiarem jest oddanie szerokiego spektrum barw współczesnej polskiej kinematografii, całej okazałości i bogactwa polskich filmów" - mówiła Anna Pilarczyk-Palaitis. W programie znajdą się m. in. filmy "Bogowie", "Body/Ciało", "Ziarno prawdy" oraz "Miasto 44". Zaplanowana jest również retrospektywa twórczości filmowej zmarłego niedawno, a pochodzącego z Nowej Wilejki Tadeusza Konwickiego. Festiwal odbędzie się w dniach 13-20 października br. Filmy będą wyświetlane w trzech wileńskich kinach: "Multikino", "Pasaka" i "Skalvija". Z pełnym programem Festiwalu można zapoznać się na stronie Instytutu Polskiego.

31. Warszawski Festiwal Filmowy - bałtyckie akcenty

Rusza 31. Warszawski Festiwal Filmowy, najstarsze i największe tego typu wydarzenie filmowe w Polsce. Ponad 100 premierowych pokazów filmów z prawie 60 krajów. Festiwal potrwa od 9 do 18 października. Jak zawsze nie zabraknie na nim filmowych akcentów związanych z krajami bałtyckimi.

Praktycznie co roku na Warszawskim Festiwalu Filmowym prezentowany jest przynajmniej jeden obraz z krajów bałtyckich. Najobfitsza była pod tym względem 29. edycja dwa lata temu. W programie znalazły się ambitne dramaty psychologiczne: litewski "Lošėjas" (polskie tytuły: "Gracz" lub "Hazardzista") w reżyserii Ignasa Jonynasa i "Kertu - Miłość jest ślepa" estońskiego reżysera Ilmara Raaga, znanego wcześniej jako twórca wielokrotnie nagradzanej wstrząsającej "Naszej klasy". Widzowie WFF mogli również obejrzeć niewyszukaną łotewską komedię "Grzybiarze" Ivarsa Tontegode. Jednak prawdziwą furorę na 29. WFF zrobiła koprodukcja estońsko-gruzińska "Mandarynki" według scenariusza i w reżyserii Gruzina Zazy Uruszadze. Producentem filmu był Estończyk Ivo Felt, autorem zdjęć - także Estończyk Rein Kotov. Film opowiadał o losach estońskich osadników zamieszkujących Abchazję w czasie toczącej się wojny na początku lat 90. Stary Estończyk Ivo (w tej roli weteran sowieckiego i estońskiego kina Lembit Ulfsak) ratuje i przyjmuje pod swój dach żołnierzy z dwu walczących ze sobą stron: Gruzina i czeczeńskiego kondotiera... Na Warszawskim Festiwalu Filmowym "Mandarynki" zdobyły Nagrodę Publiczności, a Zaza Uruszadze został nagrodzony za najlepszą reżyserię. Później przyszły kolejne splendory, w tym nominacje do Złotego Globu oraz do Oscara za najlepszy film nieanglojęzyczny (A tak recenzowałem "Mandarynki" w czasopiśmie "New Eastern Europe").

Rok temu reprezentacja krajów bałtyckich na Warszawskim Festiwalu Filmowym była już znacznie skromniejsza, ale i tym razem ich udział został uwieńczony sukcesem: estoński film "Na skrzyżowaniu wiatrów" w reżyserii Marttiego Helde otrzymał Nagrodę Jury Ekumenicznego. Film, zrealizowany w niebanalnej, choć niełatwej w odbiorze stylistyce tableaux vivants, czyli "żywych obrazów" opowiada o tragedii Estończyków (ich los dzielili także Łotysze i Litwini), którzy w czerwcu 1941 r. zostali deportowani przez Sowietów do odległych zakątków Rosji. W uzasadnieniu swojej nagrody Jury Ekumeniczne 30. WFF nazwało film Helde "requiem dla wszystkich niewinnych ludzi z Europy Wschodniej, którzy cierpieli lub zginęli od tyranii Sowietów" (filmowi poświęciłem recenzję opublikowaną przez portal Przegląd Bałtycki).

Martti Helde, który rok temu spotkał się z widzami WFF przy okazji pokazu swojego filmu tym razem przyjeżdża do Warszawy jako jeden z jurorów. Będzie mu towarzyszyć litewska krytyk filmowa i producentka Uljana Kim, absolwentka prestiżowej moskiewskiej uczelni filmowej WGIK, założycielka i właścicielka firmy producenckiej Uljana Kim Studio, w ramach którego współtworzyła m. in. wspominanego już "Hazardzistę" Ignasa Jonynasa czy pokazywany także w Polsce i współprodukowany przez Studio Filmowe TOR Krzysztofa Zanussiego film Kristijonasa Vildžiunasa "Powrócić w twe ramiona" (o filmie pisałem przed czterema laty na blogu).

Julija Steponaitytė i Aistė Diržiūtė (kadr z filmu "Lato Sangailė")

Na tym jednak nie koniec bałtyckich akcentów na 31. Warszawskim Festiwalu Filmowym. W sekcji filmów krótkometrażowych pokazana zostanie animacja "Las" ("Miškas") litewskiego twórcy Ignasa Meilunasa. Na ważne wydarzenie zapowiada się projekcja pełnometrażowego filmu fabularnego "Lato Sangailė" w reżyserii Alantė Kavaitė. Reżyserka porusza w nim temat, od dawna już obecny w kinie europejskim, ale w kinematografii litewskiej pojawiający się chyba po raz pierwszy. Tytułowa bohaterka filmu, 17-letnia Sangailė, zafascynowana akrobacjami lotniczymi, spędza lato w wiejskim domu swoich rodziców. Spędza czas na oglądaniu pokazów akrobatycznych i w ten sposób poznaje miejscową dziewczynę Austė. Między bohaterkami rodzi się uczucie...

"Lato Sangailė" jest drugim filmem fabularnym w dorobku reżyserki. Kavaitė urodziła się w Wilnie, ale od dawna mieszka we Francji, tam skończyła studia artystyczne, zajmowała się fotografią i video. W 2007 r. zadebiutowała filmem "Écoute le temps". Jej drugi film przyniósł jej międzynarodowy rozgłos. Na tegorocznym festiwalu kina niezależnego w Sundance Kavaitė otrzymała nagrodę za reżyserię. Film otrzymał pozytywne recenzje w prestiżowej prasie filmowej. "Nasycony ostrymi i zmysłowymi letnimi obrazami i przepełniony rodzącą się młodzieńczą kobiecą seksualnością, »Lato Sangailė« jest wzruszająco prostą, poetycko zrodzoną opowieścią o dojrzewaniu" - pisał "The Hollywood Reporter". "»Lato Sangailė« oddaje szczególną intensywność relacji, w których wszystko inne wydaje się znikać, z wyjątkiem drugiej osoby" - chwalił film recenzent "Variety".

Julija Steponaitytė i Aistė Diržiūtė (kadr z filmu "Lato Sangailė")

Recenzenci doszukiwali się nawiązań do głośnego francuskiego filmu "Życie Adeli" Abdellatifa Kechiche'a, również opowiadającego o miłości rodzącej się pomiędzy dwiema dziewczynami, który w 2013 r. zdobył Złotą Palmę w Cannes. Chwalono dojrzałe kreacje obu młodych aktorek: Juliji Steponaitytė (Sangailė) i Aistė Diržiūtė (Austė). Film doczekał się także uznania na Litwie. Na ceremonii rozdania krajowych nagród filmowych, "Lato Sangailė" otrzymało nagrodę za najlepszy film, a Julija Steponaitytė dla najlepszej aktorki. Film Alantė Kavaitė został również zgłoszony jako kandydat litewskiej kinematografii do nominacji do Oscara.

"Lato Sangailė" będzie można zobaczyć na Warszawskim Festiwalu Filmowym na trzech pokazach. Po każdym z seansów zaplanowane są spotkania z Alantė Kavaitė, która osobiście będzie odpowiadać na pytania widzów. Oczekiwania wobec jej filmu, biorąc pod uwagę liczne nagrody i pozytywne opinie krytyki międzynarodowej, są wysokie. Czy film je spełni - przekonamy się w czasie Festiwalu.

Przegląd mediów 28 września-4 października 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 28 września-4 października 2015 r.:

Przegląd Bałtycki - Kowieńskie spojrzenie na relacje litewsko-polskie

W dniach 17-18 września br. na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie odbyła się II Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Dynamika stosunków litewsko-polskich". Z relacją z tego wydarzenia, wypowiedziami jej organizatorów i uczestników można zapoznać się na portalu Przegląd Bałtycki. "Na Uniwersytecie Witolda Wielkiego skupiła się spora grupa naukowców, w tym politologów, historyków, socjologów i innych, którzy interesują się Polską i widzą głęboki sens w rozwijaniu współpracy polsko-litewskiej, jak i szeroko pojętego dialogu polsko-litewskiego" - mówi opiekun naukowy konferencji doc. Andrzej Pukszto.

Rzeczpospolita - Litewski rząd jest gotów pomóc rafinerii w Możejkach

"Sytuacja należącego do PKN Orlen zakładu na Litwie znacznie się polepszyła. Ale jego przyszłość wciąż jest niepewna" - informuje "Rzeczpospolita". Minister energetyki Litwy Rokas Masiulis w rozmowie z dziennikiem obiecał, że rząd litewski zrobi wszystko, żeby pomóc spółce. Masiulis przyznał również, że duże nadzieje wiąże ze współpracą energetyczną krajów bałtyckich z Polską, m. in. z budowanym łącznikiem energetycznym między Polską a Litwą. "Jeśli do tego dołączymy dobrą infrastrukturę gazową, to nagle okaże się, że jesteśmy mocniejsi wewnętrznie, bardziej niezależni" - dodaje szef resortu energetyki.

Litewski Instytut Kultury - Litwa w Krakowie

1 października to początek projektu kulturalnego "Litwa w Krakowie" pod honorowym patronatem ministra kultury Litwy Šarūnasa Birutisa oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego Polski Małgorzaty Omilanowskiej. W ramach projektu zaplanowano szereg rozmaitych wydarzeń kulturalnych: wystawy, koncerty, prezentacje książek, spotkania autorskie oraz spektakl teatralny. Pierwsze z wydarzeń biorących udział w projekcie to wystawa "YIVO w Wilnie: początki legendy" poświęcona Żydowskiemu Instytutowi Naukowemu działającemu przed wojną w Wilnie. Wystawę można oglądać w Żydowskim Muzeum Galicja do 8 listopada 2015 r.

Radio Znad Wilii - LitPolLink: Stosunki polityczne nie psuły nam tempa pracy

Za niecałe 100 dni zacznie działać połączenie energetyczne pomiędzy Polską i Litwą. W ostatni piątek odbyła się specjalna prezentacja projektu. O szczegółach opowiadał prezes zarządu polsko-litewskiej spółki LitPolLink Artūras Vilimas. "Stosunki polityczne szczęśliwie były trochę ponad projektem. One nie psuły nam tempa pracy" - mówił wiceprezes spółki Andrzej Kurpiewski. Prezes Vilimas podkreślał z kolei znaczenie inwestycji dla eliminacji wysp energetycznych na rynku europejskim (taką wyspą pozostawały kraje bałtyckie). "Już nie jesteśmy wyspą, a tylko integralną częścią europejskiego systemu energetycznego. To oznacza, że z tego korzystać będą mogli wszyscy konsumenci z krajów bałtyckich i Polski" - przekonany jest prezes Vilimas.

Rzeczpospolita - Zawoalowana groźba likwidacji polskich szkół na Litwie 

Początek roku szkolnego na Litwie rozpoczął się od strajku polskich uczniów przeciwko ustawie oświatowej - przypomina "Rzeczpospolita". List w sprawie sytuacji szkolnictwa polskiej mniejszości skierowała do litewskiej minister oświaty szefowa resortu edukacji narodowej Joanna Kluzik-Rostkowska. W tym tygodniu minister oświaty Litwy Audronė Pitrėnienė przesłała swoją odpowiedź. "Najbardziej niepokojące w tym liście są zdania sugerujące, że szkolnictwo polskie na Litwie w ogóle w przyszłości zniknie, a jedyne, co pozostanie małym przedstawicielom mniejszości narodowej to dwie lekcje języka ojczystego tygodniowo w szkołach litewskich" - pisze w artykule w "Rzeczpospolitej" Jerzy Haszczyński.

Inna Wileńszczyzna jest możliwa - Lost in translation?

Sprawę listu minister oświaty Litwy Audronė Pitrėnienė do polskiej minister edukacji Joanny Kluzik-Rostkowskiej komentuje na swoim blogu "Inna Wileńszczyzna jest możliwa" wileński publicysta Aleksander Radczenko. Autor zauważa, że groźby likwidacji polskiego szkolnictwa na Litwie w liście nie ma: "Wręcz przeciwnie litewska minister informuje w nim, że… od kilku miesięcy jest na Litwie rozważany pomysł wprowadzenia w szkołach z litewskim językiem nauczania możliwości uczenia się przez uczniów należących do mniejszości narodowych języków ojczystych".

Radio Znad Wilii - Montvydaitė: Ustawa o mniejszościach jest potrzebna do wspólnej współpracy

W czwartek, 1 października, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbyło się spotkanie dyrektor Departamentu Mniejszości Narodowych Vidy Montvydaitė z przedstawicielami społeczności polskiej na Litwie. Dyrektor podkreśliła w rozmowie z polskimi działaczami, że polityka praw mniejszości narodowych na Litwie jest sukcesywnie wdrażana w życie, natomiast nie ukrywała, że niezbędne jest uchwalenie ustawy o mniejszościach narodowych. "Ustawa o mniejszościach narodowych jest potrzebna jako narzędzie do wspólnej współpracy" - stwierdziła Vida Montvydaitė.

Radio Znad Wilii - Wołkanowski i Nikžentaitis w PKD: Mówimy o koktajlu wielokulturowym, ale go nie spożywamy

Portal Radia Znad Wilii relacjonuje dyskusję jaka miała miejsce w piątek, 2 października, w Domu Kultury Polskiej w Wilnie, zorganizowaną przez Polski Klub Dyskusyjny. Tym razem rozmawiano o spuściźnie historycznej Wilna, a uczestnikami dyskusji byli historycy: Waldemar Wołkanowski, autor wydanej niedawno biografii prezydenta Wilna Michała Węsławskiego oraz prof. Alvydas Nikžentaitis, przewodniczący Forum im. Jerzego Giedroycia. Uczestnicy debaty zgodzili się m. in., że w litewskiej stolicy przydałoby się Muzeum Historii Wilna, które mogłoby gromadzić wielonarodowe ślady miasta.

Kultura Liberalna - Jak Litwa zareagowała na kryzys uchodźczy?

Zgodnie z postanowieniami, jakie zapadły niedawno na posiedzeniu Rady UE, Litwa ma przyjąć 1105 uchodźców relokowanych z Włoch, Grecji, Węgier oraz krajów pozaunijnych. Uchodźcy będą pochodzić głównie z Syrii, Iraku i Erytrei. Ich przyjmowanie ma rozpocząć się od 2016 r. i będzie trwać dwa lata. "To, jak Litwa reaguje na wydarzenia związane z napływem uchodźców, nie odbiega szczególnie od reakcji innych krajów regionu, w tym Polski" - pisze Dominik Wilczewski w poświęconym temu tematowi artykule w czasopiśmie Kultura Liberalna.

Przegląd mediów 21-27 września 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 21-27 września 2015 r.:

Przegląd Bałtycki - "Silva rerum" - rozmowa z autorką Kristiną Sabaliauskaitė

"Zawsze mówię, że unikalność Wilna polega na tym, że to miasto jest jak chór, w którym każda narodowość jednocześnie śpiewa swoim językiem" - mówi w rozmowie z portalem Przegląd Bałtycki Kristina Sabaliauskaite, autorka powieści "Silva Rerum". "Wilno nie może być przeczytane jednym językiem czy przez pamięć wyłącznie jednej narodowości. Więc całe piękno Wilna tkwi w tym, że ten sam róg ulicy opowiada jedną historię dla litewsko- i dawnych polskojęzycznych Litwinów, a drugą dla Żyda czy Rosjanina, Niemca czy Francuza" - twierdzi pisarka. Jej powieść ukazała się niedawno w Polsce nakładem Wydawnictwa Znak.

Kurier Wileński - Uczczono Dzień Zagłady Żydów na Litwie

22 września na Litwie obchodzony był Dzień Zagłady Żydów. Główne uroczystości z udziałem przedstawicieli władz państwowych, korpusu dyplomatycznego i organizacji społecznych odbyły się przed Memoriałem Ponarskim. "Wykreślić, zapomnieć o tamtej zbrodni, która została dokonana na narodzie żydowskim w tamtych latach, to byłoby to samo co poprzeć tę zbrodnię" - mówiła w czasie uroczystości przewodnicząca Sejmu Litwy Loreta Graužinienė. 

Kurier Wileński - Ponary powinny istnieć w świadomości narodowej

"Ponary powinny istnieć w świadomości narodowej" - mówi w rozmowie z "Kurierem Wileńskim" Maria Wieloch, prezes Stowarzyszenia Rodzina Ponarska, celem którego jest upowszechnianie wiedzy o zbrodni ponarskiej i ocalenie jej od zapomnienia. Na terenie nieukończonej sowieckiej bazy paliwowej Niemcy wraz z litewskimi kolaborantami wymordowali ok. 100 tys. osób, w tym Żydów, Polaków, Tatarów czy Cyganów. Wśród ok. 20 tys. zamordowanych Polaków byli przedstawiciele wileńskiej inteligencji, np. światowej sławy lekarz, prof. Kazimierz Pelczar.

Inna Wileńszczyzna jest możliwa - Pożyteczni w natarciu

Na Litwie trwa zbieranie podpisów pod obywatelską inicjatywą ustawodawczą, która ma umożliwić zapis imion i nazwisk w językach oryginalnych na dalszych stronach paszportu. Inicjatorami przedsięwzięcia są działacze skupieni w tzw. Tłoce (lit. Talka) "na rzecz państwowego języka litewskiego", kojarzeni głównie z nurtem nacjonalistycznym. Krytyczny wobec inicjatywy jest publicysta Aleksander Radczenko, autor bloga "Inna Wileńszczyzna jest możliwa": "(Inicjatywa) jeśli dojdzie do skutku może raz i na zawsze pogrzebać szanse na polubowne załatwienie kwestii pisowni nazwisk".

Ośrodek Studiów Wschodnich - Państwa bałtyckie wobec problemu uchodźców

Jedna z ostatnich analiz Ośrodka Studiów Wschodnich poświęcona jest postawie krajów bałtyckich wobec kryzysu migracyjnej w Europie i kwestii przyjmowania uchodźców przez państwa członkowskie UE. Litwa, Łotwa i Estonia zgodziły się na przyjęcie większych grup uchodźców, niż początkowo deklarowały, jednak sprzeciwiają się wprowadzeniu stałego mechanizmu kwot. Jak pisze autorka analizy, Joanna Hyndle-Hussein: "Uznano, że opór nie będzie skuteczny, kwoty uchodźców zostaną przez UE narzucone także państwom bałtyckim, ale ich zdolność zabiegania w przyszłości o własne interesy w takiej sytuacji będzie dużo mniejsza". 

Przegląd Bałtycki - Polska pomostem energetycznym dla krajów bałtyckich

Redaktor naczelny portalu Biznes Alert Wojciech Jakóbik w artykule dla Przeglądu Bałtyckiego pisze o najbardziej strategicznych projektach energetycznych z udziałem Polski i Litwy: o połączeniu gazowym GIPL oraz moście elektroenergetycznym LitPolLink, a także o kwestii budowy nowej elektrowni atomowej w regionie. "Współpraca energetyczna Polski, Litwy, Łotwy i Estonii kształtowana jest pod wpływem dążeń krajów bałtyckich w kierunku zintegrowania ich rynku energii i gazu z rynkiem europejskim. W mniejszym stopniu decydują o niej aspiracje państw bałtyckich, których często nie podziela Warszawa" - zauważa autor artykułu.

Przegląd mediów 14-20 września 2015 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 14-20 września 2015 r.:

Wilnoteka - Litwa przeciwko stałym kwotom przydziału uchodźców

Litwa nie zgadza się na wprowadzenie stałych obowiązkowych kwot rozdziału uchodźców pomiędzy kraje członkowskie UE. Jak informuje portal Wilnoteka, Litwa - podobnie jak inne państwa regionu Europy Środkowo-Wschodniej - obawia się, że wywoła to jeszcze większy napływ imigrantów i ostatecznie zobowiązania przerosną możliwości tych państw. Zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej Litwa miałaby przyjąć 1105 osób z Syrii, Iraku i Erytrei.

Radio Znad Wilii - Prezydent Duda do solczan: Służycie tej ziemi od stuleci

Z okazji odbywających się w niedzielę w Solecznikach tradycyjnych dożynek list do uczestników i organizatorów skierował prezydent RP Andrzej Duda. "W rejonie solecznickim, gdzie zamieszkuje tak wielu Polaków, święto dożynek ma wymiar szczególny. Jest nie tylko dowodem, że kultura polska wzbogaca współczesną Litwę, ale stanowi także piękny przykład tego, jak wielkim atutem europejskich państw, są w dzisiejszym świecie mniejszości" - napisał w liście Andrzej Duda.

Wyborcza.biz - Minister energetyki Litwy: Atomówka z Polską? Drzwi są zawsze otwarte

"Moglibyśmy zrezygnować z dostaw od Gazpromu już w przyszłym roku. Niezależność nie oznacza jednak zamknięcia rynku dla rosyjskiego producenta" - mówi minister energetyki Litwy Rokas Masiulis w rozmowie z Agnieszką Filipiak dla portalu Wyborcza.biz. Zdaniem litewskiego ministra za mało mówi się o przykładach udanej współpracy Polski i Litwy - Rokas Masiulis wskazuje m. in. na finalizację projektu połączenia elektroenergetycznego LitPolLink. Szef resortu energetyki widzi również wciąż możliwość udziału Polski w projekcie budowy nowej elektrowni atomowej w Wisagini.

Defence24 - Litewski atom nadal otwarty na Polskę

Jak odczytywać sygnały płynące z Litwy? - pyta Piotr Maciążek, komentując propozycję ministra energetyki Litwy udziału Polski w projekcie budowy nowej elektrowni atomowej w Wisagini. "W kontekście problemów jakie przeżywa projekt Ignalina II słowa ministra energetyki Rokasa Masiulisa wydają się dość zaskakujące" - pisze autor portalu Defence24.pl, dodając: "W kontekście zachodzących zmian geopolitycznych Ignalina II może jawić się jako idealny przykład współpracy regionalnej (w dodatku komplementarny z powstającym LitPolLinkiem), na którą tak bardzo stawia dziś nowy prezydent Polski i zapewne będzie stawiać ugrupowanie, z którego wywodzi się głowa państwa w przypadku wygranych wyborów parlamentarnych".

Przegląd Bałtycki/Delfi - Jak spór litewsko-polski i Bałtycka Ententa stały się narzędziem w rękach Sowietów

We wrześniu 1934 r. przedstawiciele Litwy, Łotwy i Estonii zawarli porozumienie o utworzeniu Bałtyckiej Ententy. Ten krok został przychylnie przyjęty w krajach Europy Zachodniej. Czym w rzeczywistości była Bałtycka Ententa? Jaką rolę w jej tworzeniu odegrała dyplomacja Związku Sowieckiego? Co stało na przeszkodzie poszerzeniu sojuszu o Polskę i Finlandię? Jak litewska dyplomacja próbowała przezwyciężyć polsko-litewski spór o Wilno? Na te pytania próbuje odpowiedzieć artykuł Eglė Samoškaitė. Tłumaczenie artykułu, który pierwotnie ukazał się na portalu Delfi, publikuje portal Przegląd Bałtycki.

Tygodnik Powszechny - Mniejszość politycznie użyteczna

W najnowszym numerze "Tygodnika Powszechnego" artykuł Piotra Oleksego (dyrektora Fundacji East West Analytics) o sytuacji Polaków na Litwie w kontekście niedawnych strajków polskich szkół oraz zbliżających się wyborów parlamentarnych w Polsce. "Udział polityków z Polski w tym sporze jest mało konstruktywny - i staje się raczej kolejnym elementem politycznej układanki, której ofiarą jest polskie szkolnictwo na Litwie" - pisze Piotr Oleksy.

Radio Znad Wilii - Złożono kwiaty na Rossie z okazji ataku ZSRR na Polskę

Z okazji 76. rocznicy zdradzieckiego ataku Związku Sowieckiego na Polskę przedstawiciele ambasady RP oraz społeczności polskiej na Litwie złożyli kwiaty na Rossie. W uroczystości wzięli udział chargé d’affaires Ambasady RP w Wilnie Maria Ślebioda, Konsul Generalny RP Stanisław Cygnarowski oraz attaché obrony przy Ambasadzie RP w Wilnie pułkownik Mirosław Wójcik. Natomiast Polską społeczność na Litwie reprezentowali m.in. prezes ZPL Michał Mackiewicz i starosta frakcji AWPL Rita Tamašunienė.

Wilnoteka - "Michał Kleofas Ogiński. Osobowość i epoka"

"Życie i działalność Michała Kleofasa Ogińskiego, którego 250 rocznica urodzin przypada w 2015 roku, w równym stopniu interesuje naukowców polskich, litewskich i białoruskich. Podczas międzynarodowej konferencji naukowej "Michał Kleofas Ogiński. Osobowość i epoka", która rozpoczyna się w Pałacu Władców Litewskich w Wilnie, badacze z Litwy, Polski i Białorusi będą dyskutować na temat epoki, w której żył M. K. Ogiński oraz spuścizny, którą pozostawił. W konferencji weźmie udział potomek tego kompozytora i działacza politycznego Iwo Załuski" - informował portal Wilnoteka.

Radio Znad Wilii - Apel intelektualistów i polityków z Europy Środkowo-Wschodniej o solidarność z uchodźcami

Około stu intelektualistów i polityków z Europy Środkowo-Wschodniej wezwało swe kraje do większej solidarności z uchodźcami. Wśród sygnatariuszy apelu są byli prezydenci Polski Aleksander Kwaśniewski i Bronisław Komorowski, były premier Litwy Andrius Kubilius oraz poeta Tomas Venclova.

Wilnoteka - Gdańsk gości w Wilnie

"Gdańsk po raz czwarty gości w Wilnie. Dni Gdańska odbywają się w ramach Jarmarku Narodów na centralnej ulicy Wilna - alei Giedymina. Zainaugurował festiwal wspólny wileńsko-gdański projekt muzyczny FREE CULTURE - Interactions" - o Dniach Gdańska w Wilnie informuje portal Wilnoteka: "Niestety nowe władze Wilna gościnnością nie popisały się. W ubiegłych latach otwarcie Dni Gdańska w Wilnie osobiście ogłaszał mer litewskiej stolicy. W tym roku do tej roli "oddelegowany" został sekretarz Rady Miasta".

Rzeczpospolita - CBOS: Źli, okrutni - Polacy o Rosjanach

"Rzeczpospolita" podaje wyniki sondażu CBOS dotyczącego stosunku Polaków wobec narodów sąsiednich: "Respondenci zapytani o cechy typowego Litwina mieli spore problemy z udzieleniem odpowiedzi – aż siedmiu na dziesięciu badanych (71 proc.) nie miało żadnych skojarzeń. Pozostali odpowiadając na to pytanie, najczęściej mówili o nieprzyjaznym nastawieniu Litwinów do nas, do Polaków mieszkających na Litwie. Wśród cech pozytywnych znalazły się takie określenia, jak: dobry, przyjazny. W katalogu negatywnych cech wymieniano: nieżyczliwy, egoistyczny, niekulturalny".

Radio Znad Wilii - Kwaśniewski złożył wieniec na grobie Brazauskasa

"Bardzo lubię przyjeżdżać do Wilna. Moim zdaniem, najlepszy okres stosunków polsko-litewskich przypadł właśnie na czas rządów prezydenta Brazauskasa. Bardzo dobrze układała się także moja współpraca z prezydentem Valdasem Adamkusem" – powiedział w wywiadzie dla Radia Znad Wilii były prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski.