Kurier Wileński - Polacy na Wileńszczyźnie uczcili 97. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości
Uroczystości z okazji Narodowego Święta Niepodległości 11 listopada na Cmentarzu na Rossie w Wilnie relacjonuje Kurier Wileński. Gazeta cytuje przemówienie wygłoszone przed Mauzoleum Matki i Serca Syna przez ambasadora RP Jarosława Czubińskiego: "Siła nasza tkwi w nas samych, w naszych sercach i w naszych duszach. Dopóki pała w nich płomień miłości do ojczyzny, dopóty Polska nie zginęła". W uroczystościach brali również uczestnicy XXI Sztafety Niepodległości, którzy dotarli na Rossę w samo południe. W biegu, który wyruszył rano z Zułowa (miejsce urodzenia Józefa Piłsudskiego) brało udział ponad 100 osób.
Wilnoteka - Odważnie i szczerze o oświacie mniejszości narodowych na Litwie - Wywiad z dr Renatą Runiewicz-Jasińską
Na portalu "Wilnoteka" rozmowa z ekspertem ds. polityki oświatowej, dr Renatą Runiewicz-Jasińską, autorką wielu publikacji poświęconych systemowi edukacji krajów bałtyckich, w tym Litwy. Renata Runiewicz-Jasińska krytycznie ocenia przeprowadzoną na Litwie w 2011 r. reformę oświatową: "Litwa, uzasadniając wprowadzone w 2011 r. zmiany dotyczące np. ujednolicenia egzaminu maturalnego, powołuje się właśnie na wzorce łotewskie i estońskie. Jednak Ministerstwo Edukacji RL nic nie mówi o okresie przejściowym, o możliwości wyboru jednego np. z 4 modeli". Jednocześnie ekspert nawołuje do kompromisu w dyskusji nad reformą systemu edukacji w szkołach mniejszości: "Należy na spokojnie próbować i proponować swoje rozwiązania aż do skutku satysfakcjonującego obie strony".
Najnowszy odcinek "Po Prostu" - programu Tomasza Sekielskiego poświęcony był Polakom na Litwie. "Wzajemne oskarżenia o szowinizm, oczekiwanie przeprosin, lęki, frustracje i kompleksy. Temat polsko-litewskich stosunków nie jest łatwy. Konflikt o szkoły, ziemie i pisownie nazwisk to sprawy wokół których toczy się dyskusja o sytuacji Polaków na Litwie" - tak piszą autorzy na stronie internetowej programu. W materiale na temat trudnych stosunków polsko-litewskich wypowiadają się m. in. Vytautas Landsbergis, Renata Cytacka, Czesław Okińczyc i Rimvydas Valatka.
Wilnoteka - Litwa solidaryzuje się z Paryżem
Z Francją solidaryzuje się cały świat, wstrząśnięty zamachami - informuje portal Wilnoteka.lt. Współczucie z ofiarami zamachów terrorystycznych w Paryżu wyrażają także Litwini, mieszkańcy Wilna. Kondolencje Francji i rodzinom ofiar zamachów złożyli prezydent Dalia Grybauskaitė, premier Algirdas Butkevičius i przewodnicząca Sejmu Loreta Graužinienė. Pod budynkiem ambasady Francji w Wilnie składane są kwiaty, zapalane są znicze. Na znak solidarności z Francją, Góra Trzech Krzyży została oświetlona iluminacją w kolorach francuskiej flagi.
Radio Znad Wilii - Nie żyje wilnianka Danuta Brodowska
9 listopada, w wieku 94 lat zmarła Danuta Brodowska, działaczka społeczna, tłumaczka, publicystka, współzałożycielka (wraz z nieżyjącym już mężem Leonem Brodowskim) Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Litwy. Wspomnienia o Danucie Brodowskiej zebrał i spisał Tomasz Otocki w artykule dla portalu Radio Znad Wilii. "Kobieta niezwykła: matka szóstki dzieci, kochająca żona, tłumaczka, poetka, a przede wszystkim dobry, mądry, kulturalny człowiek. Kiedy kilkukrotnie wspólnie przebywaliśmy na Litwie widziałem jak miłuje ziemię swojej młodości" - tak zmarłą wspomina były wicemarszałek Sejmu Jan Król.
Przegląd Bałtycki - Wilno. Litewska Jerozolima – recenzja książki „Litwin w Wilnie” Herkusa Kunčiusa
Wydaną przed rokiem nakładem Wydawnictwa Kolegium Europy Wschodniej powieść litewskiego pisarza Herkusa Kunčiusa "Litwin w Wilnie" (w przekładzie Michała Piątkowskiego) na portalu Przegląd Bałtycki recenzuje Marta Stefanowicz: "W książce tej można znaleźć odbicie polskich bolączek i zmagań ze współczesnością. Polacy również zagubili się nieco w europejskiej rzeczywistości. Poprzez wspólnotę doświadczeń historycznych i społecznych można dostrzec wiele podobieństw między nami a Litwinami".
Kultura Liberalna - Powyborcze nadzieje Wilna
"Polityczne zmiany w Warszawie z uwagą śledzi się w innych stolicach regionu, szczególnie w krajach bezpośrednio sąsiadujących z Polską" - pisze w komentarzu dla "Kultury Liberalnej" Dominik Wilczewski. Nie inaczej jest w Wilnie, gdzie - jak zauważa autor artykułu - z nowym rządem wiąże się nadzieje na powrót do "polityki jagiellońskiej", jaka była realizowana przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jego ekipę. Czy z nowym rządem w Warszawie uda się naprawić stosunki polsko-litewskie? "Poprawa relacji dwustronnych będzie wymagała wysiłku i gotowości do kompromisu z obu stron" - zauważa autor komentarza.
Na początku listopada funkcję dyrektora Instytutu Polskiego w Wilnie objął Marcin Łapczyński, który zastąpił na tym stanowisku dr Małgorzatę Kasner. Marcin Łapczyński wcześniej pełnił m. in. funkcję zastępcy dyrektora Departamentu Współpracy z Zagranicą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. O priorytetach swojej pracy na nowym stanowisku opowiada w wywiadzie dla Radia Znad Wilii. "Stawiam sobie i Instytutowi za cel opowiadanie o Polsce, która po 26 latach transformacji jest krajem atrakcyjnym, zarówno pod względem kulturalnym, jak i naukowym, czy turystycznym" - mówi w rozmowie Marcin Łapczyński.
New Eastern Europe - To do Nothing is Provocative
Trzy tygodnie temu szef litewskiej dyplomacji Linas Linkevičius był gościem konferencji Warsaw Security Forum. Rozmowę z goszczącym w Warszawie ministrem przeprowadził Adam Reichardt z New Eastern Europe. Linas Linkevičius odpowiedział na pytania dotyczące wyzwań w sferze bezpieczeństwa i współpracy energetycznej w Europie, także na temat sytuacji na Ukrainie oraz przyszłorocznego szczytu NATO w Europie. Szef MSZ zadeklarował również gotowość Litwy do współpracy z nowym rządem w Polsce.
Herito - Balticum
Najnowszy numer Kwartalnik Herito (nr 20), wydawanego przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie, poświęcony jest wspólnocie kulturowej regionu Morza Bałtyckiego: "Czy Bałtyk można nazwać Morzem Śródziemnym Europy Północnej? Czy łączy on, czy może dzieli mieszkające wokół niego narody? Z jakimi wartościami kojarzona jest bałtyckość? Czy mogą się one stać podstawą wspólnoty i tożsamości bałtyckiej?" - takie pytania stawiają redaktorzy publikacji. Wśród tekstów zamieszczonych w kwartalniku znalazł się m. in. artykuł "Kraje bałtyckie w XXI wieku" autorstwa wybitnego litewskiego filozofa i eseisty, prof. Leonidasa Donskisa.
Gazeta Wyborcza - Muzułmanin z PiS: Dobrzy muzułmanie to my
Prof. Selim Chazbijewicz, Polski Tatar i muzułmanin opowiada Piotrowi Ibrahimowi Kalwasowi w "Dużym Formacie" o islamie w Polsce, swoim stosunku do sprawy przyjmowania imigrantów i o trudnych relacjach między Tatarami a muzułmanami z krajów arabskich. Opowiada również o własnej tożsamości i historii swojej rodziny osadzonej w wielokulturowym Wielkim Księstwie Litewskim: "Rodzina mieszkała na Wileńszczyźnie i w Ziemi Nowogródzkiej, gdzie ta etniczność była nieostra. Można było być Polakiem i Tatarem jednocześnie. Czy też Polakiem i pisać o sobie "Litwin", jak w wypadku Mickiewicza. Jego Zaosie jest niedaleko wsi Orda Tatarska, skąd pochodził mój dziadek ze strony ojca Jan Chazbijewicz".
W czasie debaty po exposé wygłoszonym przez premier Beatę Szydło pojawił się również temat Polaków na Wschodzie (w tym na Litwie), który podnieśli posłowie: Robert Winnicki z klubu Kukiz'15 oraz Michał Dworczyk z Prawa i Sprawiedliwości. Michał Dworczyk (przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą) mówił m. in.: "Wspierając naszych rodaków na Wschodzie, nie pozwolimy na to, żeby byli oni cynicznie i populistycznie wykorzystywani w polskiej debacie politycznej. Nie pozwolimy na to, żeby konfrontować ich z władzami krajów, w których mieszkają".
Radio Znad Wilii - Ažubalis o pisowni nazwisk: Popieramy "Tłokę"
Wczoraj litewski Sejm decydował o projekcie ustawy o pisowni nazwisk wniesionym przez tzw. "Tłokę na rzecz państwowego języka litewskiego" (grupę inicjatywną działaczy związanych ze środowiskami prawicowymi i nacjonalistycznymi). Projekt przewiduje możliwość zapisywania nazwisk mniejszości narodowych na dalszych stronach paszportu. Sejm zdecydował o skierowaniu projektu do dalszych prac w Komitecie Oświaty, Nauki i Kultury. Pod obrady Sejmu może trafić w wiosennej sesji. Poparcie dla projektu wyraził m. in. przedstawiciel opozycyjnego Związku Ojczyzny, b. szef MSZ Audronius Ažubalis.
Rzeczpospolita - W stosunkach z Polską popełniliśmy błędy
"Problemy mniejszości nie mogą przysłaniać strategicznej współpracy między naszymi krajami" - mówi w rozmowie z Jerzym Haszczyńskim (Rzeczpospolita) szef litewskiej dyplomacji Linas Linkevičius. W wywiadzie udzielonym polskiemu dziennikowi minister wyraził żal z powodu wciąż nierozwiązanych problemów polskiej mniejszości na Litwie: "Te opóźnienia i nam nie pomagają. Za każdym razem, gdy zbliżamy się do rozwiązania, aktywizują się przeciwnicy". W rozmowie szef litewskiej dyplomacji odniósł się również do ogólnoeuropejskich wyzwań związanych z bezpieczeństwem i konfliktem na Ukrainie, potwierdził również, że Litwa dostarczyła na Ukrainę broń: "Udzielamy wsparcia militarnego, z obiektywnych przyczyn nie jest na tyle duże, by zmienić sytuację. Ale to akt moralny, akt solidarności. Robimy to, co obiecaliśmy".
