Przegląd mediów 25-31 stycznia 2016 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 25-31 stycznia 2016 r.:

Kurier Wileński - Brygada Litwy, Polski i Ukrainy jako odpowiedź na agresję Rosji

25 stycznia w Lublinie odbyła się inauguracja wspólnej litewsko-polsko-ukraińskiej brygady LITPOLUKRBRIG. W ceremonii uczestniczyli szefowie resortów obrony trzech krajów biorących udział w tej inicjatywie: Juozas Olekas, Antoni Macierewicz i Stepan Połtorak. Minister Olekas wziął również udział w dwustronnym spotkaniu z polskim ministrem obrony. "Omówiliśmy sytuację bezpieczeństwa, rozmieszczenie wojsk sprzymierzonych w regionie, przygotowanie do zbliżającego się szczytu NATO w Warszawie, dalszej dwustronnej i wielostronnej współpracy w kwestiach bezpieczeństwa i obrony" - mówił po rozmowie z Antonim Macierewiczem Juozas Olekas.

Polska Kronika Filmowa - WOLNA LITWA - PKF nr. 4 1991 r.

"Wolna Litwa" - archiwalny materiał Polskiej Kroniki Filmowej z 23 stycznia 1991 r.: "Uwagę świata przykuwa Bliski Wschód, choć padły strzały i są już ofiary na Wschodzie Europy" - właśnie rozpoczyna się interwencja sił sprzymierzonych na Irak, tymczasem przed kilkoma dniami na Litwie doszło do ataku na wieżę telewizyjną, są zabici i ranni. Polska okazuje solidarność: swoim rodakom z Litwy niosą pomoc Litwini z Suwalszczyzny, w Polsce odbywają się demonstracje poparcia dla litewskich dążeń niepodległościowych.

Radio Znad Wilii - Związek Strzelców w PKD: Mój dziadek był w AK

Pierwsze w tym roku spotkanie organizowane przez Polski Klub Dyskusyjny w Wilnie relacjonuje portal Radia Znad Wilii. Tematem dyskusji była paramilitarna formacja ochotnicza: Litewski Związek Strzelców (tzw. szaulisi). Gościem był jeden z dowódców Związku mjr Mindaugas Milius. W spotkaniu uczestniczyli również członkowie tej formacji narodowości polskiej. "Wszyscy zgodnie podkreślili, że nigdy nie mieli problemów na tle narodowościowym wewnątrz organizacji, jak również podczas kontaktów z rodakami" - informuje portal Radia Znad Wilii.

Kurier Wileński - Rūta Vanagaitė przerywa milczenie o zabójcach Żydów

"Kurier Wileński" pisze o wydanej niedawno książce Rūty Vanagaitė pt. "Mūsiškiai": "Nowa pozycja odsłania trudny temat, o którym na Litwie mówi się bardzo niechętnie. Jak twierdzą historycy, jest to biała plama historiografii. Mowa o masowych egzekucjach wykonywanych na ludności żydowskiej w 1941-44 roku na Litwie, gdzie zagłada Żydów była przeprowadzana na niespotykaną nigdzie dotąd skalę". Autorka w swojej pracy skupia się na problemie kolaboracji ludności litewskiej z niemieckim okupantem i jej udziału w eksterminacji Żydów: "Jak przyznała autorka książki, temat Holokaustu na Litwie jest znany niedostatecznie, gdyż miejsce zagłady Żydów to nie tylko Ponary. Również litewscy historycy przyznają, że problem Holokaustu na litewskiej prowincji jest prawie niezbadany".

Kurier Wileński - Migracja to nie zderzenie społeczeństw religijnych

"Kwestia koegzystencji różnych kultur w jednym społeczeństwie staje się coraz bardziej aktualna. Litwa szykuje się do przyjęcia uchodźców, zaś w mediach coraz częściej widzimy, jak trudno z azylantami dają sobie radę kraje zachodnie" - pisze "Kurier Wileński". Na pytania związane z możliwym przybyciem uchodźców na Litwę odpowiadają eksperci: prof. Egdūnas Račius, kierownik katedry regionalistyki Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie oraz Ieva Koreivaitė-Sadauskienė, wykładowczyni Instytutu Stosunków Międzynarodowych i Nauk Politycznych Uniwersytetu Wileńskiego, specjalistka ds. polityki i kultury Bliskiego Wschodu.

Przegląd mediów 18-24 stycznia 2016 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 18-24 stycznia 2016 r.:

Wilnoteka - J. Sienkiewicz: Wtedy zachowaliśmy się tak, jak musieliśmy!

Jan Sienkiewicz, dziennikarz i publicysta, w latach 90. jeden z liderów organizacji społeczno-politycznych społeczności polskiej na Litwie, m. in. prezes Związku Polaków, odpowiada na pytania portalu Wilnoteka dotyczące wydarzeń stycznia 1991 r. w Wilnie. "Pieriestrojka i odrodzenie narodowe obudziło nie tylko litewskie aspiracje. Polacy na Wileńszczyźnie także mieli swoje nadzieje, oczekiwania, byli też świadomi swoich praw, jako rdzenni mieszkańcy tej ziemi" - przypomina autor artykułu.

Polskie Radio - Rodacy, od których odjechał kraj. Polski język wileński

W grudniu ub. roku ukazała się książka "Zadziwiające losy wyrazów" będąca zbiorem felietonów Łucji Brzozowskiej ukazujących się przez lata na łamach wileńskiej prasy. Autorka jest emerytowaną nauczycielką języka polskiego w polskich szkołach na Litwie oraz dziennikarką i publicystką. O książce, o specyfice języka polskiego na Litwie i o innych sprawach związanych z Polakami na Wileńszczyźnie opowiadała w audycji Klub Trójki w Programie 3 Polskiego Radia. Drugim gościem red. Jerzego Sosnowskiego była Kinga Dudzińska-Raś z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, która wyjaśniała kwestie problemowe w stosunkach polsko-litewskich.

Kultura Liberalna - [Putinada] Śmierć zdrajcy

20 stycznia zmarł Mykolas Burokevičius, ostatni lider Komunistycznej Partii Litwy. W styczniu 1991 r. Burokevičius, stając na czele Komitetu Ocalenia Narodowego próbował siłą obalić legalnie wybrane litewskie władze i powstrzymać dążenia niepodległościowe. "Nie żałował podjętych decyzji, nigdy nie wyraził skruchy. Do końca życia był przekonany o konieczności ratowania państwa sowieckiego. Nie przyjmował do wiadomości, że jego upadek był nieuchronny" - pisze o zmarłym Dominik Wilczewski w "Kulturze Liberalnej".

Przegląd Bałtycki - Rail Baltica na Litwie planowo

W ubiegłym roku oddane zostało do użytku połączenie kolejowe między Kownem a granicą z Polską będące częścią międzynarodowej trasy Rail Baltica. Obecnie trwają przygotowania do drugiego etapu: budowy sekcji od Kowna do granicy litewsko-łotewskiej. "Połączenie krajów bałtyckich z pozostałą częścią UE zagwarantuje wygodny i szybki dostęp do centrów administracyjnych, kulturalnych i politycznych. Pozwoli to chociażby zmieniać społeczeństwo oraz zmieniać nawyki i trendy w turystyce" - mówi o projekcie Dainius Budrys, dyrektor spółki "Rail Baltica statyba" w rozmowie z portalem Przegląd Bałtycki.

Polskie Radio - Karta Polaka – co daje?

W cotygodniowym programie "7 Dni Wschód" na antenie Polskiego Radio 24 rozmowa o Karcie Polaka. Gośćmi prowadzącego, Piotra Pogorzelskiego byli: dr Paweł Kowal z Polskiej Akademii Nauk, były wiceminister spraw zagranicznych, dr Robert Wyszyński z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, zajmujący się tematyką Polaków na Wschodzie oraz Beata Kost, dziennikarka ze Lwowa. O Kartę Polaka mogą ubiegać się osoby deklarujące narodowość polską będące obywatelami krajów b. ZSRS, w tym krajów bałtyckich, Litwy, Łotwy i Estonii.

Przegląd mediów 11-17 stycznia 2016 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 11-17 stycznia 2016 r.:

Polskie Radio - Polska-Litwa. Jak poprawić nasze relacje?

"Powinniśmy rozmawiać z Litwą nie tylko o sprawach polskiej mniejszości. Istotna jest sprawa szersza: aktywizacja polskiej polityki zagranicznej w całym regionie" - mówi w rozmowie z Grzegorzem Ślubowskim w audycji "Puls Świata" w Programie 2 Polskiego Radia poseł Michał Dworczyk ("Prawo i Sprawiedliwość"), przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Na stosunki polsko-litewskie, według Dworczyka, wpływ mają przede wszystkim dwie kwestie: obawy i uprzedzenia Litwinów wynikające z trudnej historii oraz wycofanie się polskiej polityki zagranicznej z aktywnej współpracy polsko-litewskiej.

Radio Znad Wilii - Polscy naukowcy na Litwie: Rok był trudny, ale bardzo udany

Miniony rok w swojej działalności podsumowuje Stowarzyszenie Naukowców Polaków Litwy (SNPL), o czym szczegółowo informuje portal Radio Znad Wilii. "Rok był trudny, ale bardzo udany" - uważa prezes Stowarzyszenia, prof. Henryk Malewski. Wśród najważniejszych wydarzeń wymienia dwie konferencje międzynarodowe: "Nauka a jakość życia" oraz "Pomiędzy integracją a wyłączeniem: prawa językowe mniejszości narodowych w Europie". Plany na przyszły rok również są ambitne: w końcu kwietnia odbędzie się konferencja "Mniejszości narodowe - szansą, wyzwaniem czy zagrożeniem bezpieczeństwa narodowego". W planach jest także wspólny z Uniwersytetem Wrocławskim projekt naukowo-badawczy, porównujący sytuację Polaków na Litwie i Niemców na Opolszczyźnie.

Wilnoteka - Oficjalne obchody Dnia Obrońców Wolności w sejmie bez udziału Vytautasa Landsbergisa

13 stycznia minęło 25 lat od tragicznych wydarzeń w Wilnie: masakry cywilnych obrońców wieży telewizyjnej w czasie ataku oddziałów sowieckich. Rocznica tych wydarzeń jest obchodzona na Litwie jako Dzień Obrońców Ojczyzny. Obchody zaczęły się już w sobotę, 9 stycznia. W programie uroczystości przewidziano szereg przedsięwzięć, m. in. uroczyste posiedzenie parlamentu z udziałem osób, które bezpośrednio uczestniczyły w wydarzeniach styczniowych. W posiedzeniu nie wziął udział Vytautas Landsbergis, przewodniczący litewskiego Sejmu w latach 1990-1992. Pamięć ofiar została uczczona również na wileńskim Cmentarzu na Antokolu, a w katedrze wileńskiej odprawiona została uroczysta msza.

Przegląd Bałtycki - 25. rocznica obrony wieży telewizyjnej w Wilnie

O tragicznych wydarzeniach wileńskich, których 25. rocznica obchodzona była w środę jako Dzień Obrońców Wolności, pisze portal Przegląd Bałtycki: "Główne uderzenie nastąpiło w nocy z 12 na 13 stycznia. Komitet Ocalenia Narodowego ogłosił przejęcie władzy na Litwie. Tymczasem cywilni obrońcy zaczęli gromadzić się wokół strategicznych obiektów w Wilnie, m.in. pod wieżą telewizyjną, która tej nocy została zaatakowana przez oddziały sowieckie. W wyniku ataku na wieżę zginęło 13 osób: niektórzy od ran postrzałowych, inni zostali przejechani przez czołgi. Czternasta ofiara zmarła po miesiącu w szpitalu".

Rzeczpospolita - Cisza wokół litewskiej rocznicy

13 stycznia na Litwie obchodzony Dzień Obrońców Ojczyzny dla uczczenia ofiar sowieckiego ataku na wieżę telewizyjną w Wilnie w 1991 r. Jakie były reakcje międzynarodowe na tę rocznicę? "Prawie nikt na świecie nie zauważył, że 25 lat temu w Wilnie doszło do tragicznych wydarzeń, kluczowych dla upadku Związku Radzieckiego" - pisze w Rzeczpospolita Jerzy Haszczyński: "O rocznicy zapomniano także w Polsce, choć Polacy bardzo wówczas Litwinów wspierali".

Przegląd mediów 4-10 stycznia 2016 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 4-10 stycznia 2016 r.:

Radio Znad Wilii - Butkevičius: Rozwiązanie kwestii pisowni nazwisk na wiosnę

Premier Litwy Algirdas Butkevičius był gościem programu "Salon Polityczny" w Radiu Znad Wilii. Szef litewskiego rządu zapowiedział, że kwestia oryginalnej pisowni nazwisk zostanie rozwiązana "na wiosnę". "Podczas ostatniego posiedzenia rządu powiedziałem, że dreptanie w miejscu oraz nieprzyjmowanie decyzji nie zbliża do siebie obu państw" - powiedział w rozmowie z Radiem Butkevičius: "Przyjmuję za to odpowiedzialność".

TVN24 Biznes i Świat - Litwa apeluje do Polski i sąsiadów: nie kupujcie prądu z Białorusi i Rosji

Minister energetyki Litwy Rokas Masiulis w liście do Polski, Łotwy, Estonii i Finlandii zaapelował, by państwa te nie kupowały energii elektrycznej z siłowni atomowych budowanych na Białorusi i w obwodzie kaliningradzkim. Zdaniem Masiulisa kwestię zakupu energii z tych elektrowni należy niezwłocznie omówić na forum regionalnym, a następnie unijnym. Litwa niejednokrotnie wyrażała zaniepokojenie z powodu budowanych z naruszeniem norm międzynarodowych elektrowni atomowych na Białorusi i w obwodzie kaliningradzkim.

Nowa Europa Wschodnia - Najnowszy numer "Nowej Europy Wschodniej"

Ukazał się nowy numer (1/2016) dwumiesięcznika "Nowa Europa Wschodnia". W publikacji poruszane są także wątki litewskie: Zbigniew Rokita w tekście "Niemieccy bezprizorni" pisze o książce Alvydasa Šlepikasa "Mam na imię Marytė" wydanej przez Wydawnictwo KEW, natomiast Piotr Kępiński recenzuje powieść Kristiny Sabaliauskaitė "Silva rerum", która ukazała się nakładem Wydawnictwa Znak (artykuł "Barokowy poemat z historią w tle").

Muzeum II Wojny Światowej - Polska w polityce zagranicznej Litwy w latach 1938-1939

Nakładem wydawnictwa Muzeum II Wojny Światowej ukazała się książka dr. Audriusa A. Žulysa pt. "Polska w polityce zagranicznej Litwy w latach 1938-1939". Jak informuje wydawca, "monografia stosunków polsko-litewskich w przededniu II wojny światowej porusza ich najbardziej kontrowersyjne i złożone problemy". Zakres czasowy opracowania wyznaczają: polskie ultimatum wobec Litwy, po którym nastąpiło nawiązanie stosunków dyplomatycznych (marzec 1938 r.) oraz wybuch wojny (wrzesień/październik 1939 r.). Autor książki jest historykiem i dyplomatą, pracuje na stanowisku radcy-ministra w Ambasadzie Litwy w Polsce.

Kurier Wileński - Ks. Józef Aszkiełowicz - "Polak Roku 2015"

Zakończyła się 18. edycja konkursu "Polak Roku" organizowanego przez "Kurier Wileński". W plebiscycie czytelników zwyciężył ks. Józef Aszkiełowicz, proboszcz parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Mejszagole. Wyboru "Polaka Roku 2015" po raz pierwszy dokonywali wspólnie czytelnicy i kapituła konkursu. "Jestem mile zaskoczony. Ale czuję wielką odpowiedzialność. Być Polakiem Roku to oznacza bronić społeczeństwo. Szczerze mówiąc nie oczekiwałem tego tytułu. Teraz czuję się jakbym był reprezentantem całej społeczności polskiej, a to wielka odpowiedzialność" - powiedział laureat nagrody.

Przegląd mediów 21 grudnia 2015-3 stycznia 2016 r.

Wybrane artykuły i materiały poświęcone tematyce litewskiej, stosunków polsko-litewskich i krajów bałtyckich w dniach 21 grudnia 2015-3 stycznia 2016 r.:

Przegląd Bałtycki - Quo Vadis, Wileńszczyzno?

"Quo Vadis, Wileńszczyzno?" - pyta politolog z Instytutu Stosunków Międzynarodowych i Nauk Politycznych Uniwersytetu Wileńskiego Mariusz Antonowicz w tytule artykułu, który publikuje portal Przegląd Bałtycki. "Chcąc rozwiązać kwestię litewskich Polaków, trzeba patrzeć na nią kompleksowo, zważając na okoliczności historyczne i kulturowe. Dominujący w obecnej litewskiej polityce pogląd, że wszystko polepszy się automatycznie, gdy się usunie Tomaszewskiego lub gdy się rozwiąże kilka symbolicznych problemów, jest myśleniem życzeniowym" - stwierdza autor artykułu.

Kurier Wileński - Kristina Sabaliauskaitė: "Silva rerum" - opowieść odsłaniająca tajemnice wielokulturowego Wilna

Justyna Giedroyć z "Kuriera Wileńskiego" rozmawia z litewską pisarką Kristiną Sabaliauskaitė. Pierwszy tom jej bestsellerowej sagi "Silva rerum" ukazał się w ubiegłym roku w Polsce w przekładzie Izabeli Korybut-Daszkiewicz. Pisarka chwali w wywiadzie polskie tłumaczenie: "Jestem niezmiernie wdzięczna tłumaczce Izabeli Korybut-Daszkiewicz, która zrobiła naprawdę doskonały przekład - tak, niby ja sama napisałabym po polsku, a przecież tekst jest bardzo skomplikowany. Te długie zdania mają pewną rytmikę, która jest bliższa poezji niż prozie. Pani Korybut-Daszkiewicz pochodzi ze słynnego rodu Korybutów, a więc i jej tłumaczenie jest królewskiej jakości".

Polski Instytut Spraw Międzynarodowych - Czy Rosja może wykorzystać przesmyk suwalski do sprowokowania konfliktu z udziałem Polski i Litwy?

"Czy Rosja może wykorzystać przesmyk suwalski do sprowokowania konfliktu z udziałem Polski i Litwy?" - pyta autorka programu Studio Wschód TVP red. Maria Przełomiec. "Zasadnym wydaje się zakładanie, że Rosja wykorzysta wąski przesmyk suwalski w każdym konflikcie z NATO z udziałem państw bałtyckich" - uważa analityk John R. Deni z Instytutu Studiów Strategicznych w Akademii Wojskowej Stanów Zjednoczonych. Szerzej na sprawę patrzy litewski publicysta Rimvydas Valatka: "Nasz problem, nie tylko Polaków i Litwinów, ale i całej Europy Środkowo-Wschodniej, polega na tym, że często większą wagę nadawaliśmy swoim wzajemnym walkom i krzywdom, jednocześnie lekceważąc autentyczne zagrożenia zewnętrzne".

Teologia Polityczna - Bartosz Światłowski: Uniwersum polityki zagranicznej Lecha Kaczyńskiego

23 grudnia 2015 r. minęło 10 lat od zaprzysiężenia Lecha Kaczyńskiego na stanowisku Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej. O polityce zagranicznej prezydenta Kaczyńskiego pisze w "Teologii Politycznej" Bartosz Światłowski, analityk Centrum Analitycznego Klubu Jagiellońskiego: "Świadomy obecności napięć historycznych między Polską i Litwą oraz Polską i Ukrainą postulował rozwiązywanie obecnych problemów w imię wspólnych, długofalowych interesów. (...). Stając w obronie praw mniejszości polskiej na Litwie przekonywał, że stosunki polsko-litewskie muszą być prowadzone w myśl zasad wspólnego bezpieczeństwa, a nie małostkowych resentymentów".

Gazeta Wyborcza - Dziennik partyzanta. Historia litewska

O powojennej litewskiej partyzantce antysowieckiej pisze w dodatku "Ale Historia" Leszek Moczulski, opierając się m. in. o dziennik jednego z partyzantów o pseudonimie "Dziukas". "Ostatni partyzant zginął w 1965 r., ale raz posmakowanej wolności się nie zapomina. Niedługo potem opór zaczął rosnąć od nowa, już inny - racjonalny, przemyślany. Wolność, nadzieja wyzwolenia nie może zależeć od innych, trzeba ją uzyskać własnym rozumnym wysiłkiem. To Litwa stała się pierwszym niepodległym krajem w ZSRR" - konkluduje autor artykułu.